Гидрографиялық факторлар

Гидрографиялық факторлар — тірі организмдер (гидробионттар) тіршілік ететін судың физикалық және химиялық қасиеттері.

Су организмдерінің таралу сипатына тығыздық, тұздылық, жарық режімі, температура және т.б. әсер етеді. Мыс., тығыздық экологиялық фактор ретінде қысымы 400—500 атм, өте терең суда тіршілік ететін организмдердің (басаяқты ұлулар, шаян тәрізділер, теңіз жүлдыздары) экологиялық ерекшеліктері мен морфологиясын анықтайды.

Тұздылық пен температуралық режім де маңызды рөл атқарады. Температуралық режім судың терең қабатындағы тұрақты-лығымен (температурасы 3—4° С шамасында) сипатталады. Мұнда гидробионттардың ішінен стенотермді организмдер көп таралған. Мысалы, Антарктиданың өте суық суларында аққанды балықтар (шамамен 18 түрі бар) тіршілік етеді. Бүл балықтардың (ұзындығы 60 см-дей) тірі күйінде қаны басқа омыртқалылардағы тәрізді қызыл болмайды, қызыл қан денешіктері болмайтындықтан, мөлдір немесе аппақ болады. Эритроциттердің редукциясы Антарктиданың мүзды суларында тіршілік ету кезінде жеткілікті қан айналымын қамтамасыз ететін қанның ұюын төмендетуге себепші болатын өзіндік бейімделу болып табылады.

Су организмдерінің таралуында жарық режімінің де маңызы зор. Мысалы, балдырлар мүхиттың жарық белдемінде, көбіне 40 м-ге дейінгі (200 м-ге дейін сирек) тереңдікге өседі. Тереңдеген сайын жануарлардың да тусі өзгереді. Мүхиттың таяз белдемінде мекендеушілердің түсі ашық және әралуан болып келеді. Ал терең суда тіршілік ететіндердің арасында кызыл түс (қызыл алабұға, әр түрлі шаянтәрізділер және т.б.) басым болады. Бұл жерде кызыл түс қара түс сияқты болып көрінеді де, жануарлардың жауынан жасырыңуына мүмкіндік береді. Әлемдік мүхиттың едәуір терең сулы ауданында организмдер жарық көзі ретінде тіршілік иелері шығаратын жарықты пайдаланады.