Гидрологиялық бақылау

Гидрологиялық бақылау — арнайы гидрометеорологиялық расытхана (ГМР), көл станңиясы, жүзбелі гидрометеорологиялық станция, көлдегі гидрометеорологиялық бекет көл мен бөгеңдерге құятын өзен сағасында орналасқан гидрологиялық бекет және т.б. Гидрометеорологиялық расытхана аса ірі бөген мен көлдерде, халық шаруашылық мекемелері мүдделі болған жағдайда, гидрометеорологиялық деректермен қамтамасыз ету үшін үйымдастырылады. Мүндай расытханалар кешенді зерттеу жүргізу және станция мен бекеттерді басқару үшін қажет. Көлдік станциялар көлдердің (бөгендердің), көл топтарының немесе оның бөлігінің гидрологиялық режімін жүйелі түрде зерттеу мақсатында үйымдастырылады. Жүзбелі станциялар көл (бөген) айдындарында, су жолының күрделі бағыттарында ашылады. Көлдегі (бөген) гидрометеорологиялық бекетгер бөгеннің (көлдің) күрделі гидрометеорологиялық жүргісінің негізгі элементтеріне жүйелі бақылау жүргізу үшін қүрылады. Көлдер мен бөгендерге қүятын өзендердің сағалық бекеттеріндегі бақылаулар осы көлге (бөгенге) келіп түсетін ағындының кем дегенде 70%-ын қамтуы тиіс. Көлдердің (бөгендердің) гидрологиялық жүргісін зерттейтін арнайы гидрометеорологиялық расытханалардағы бақылаулар мен жүмыстардың негізгі бөлігі Мемлекеттік гидрометеорологиялық басқарманың осы бағытта жүмыс істейтін ғылыми-зерттеу институттарының ГМР мен бірге жасалған жоспары мен бағдарламасы бойынша реттеледі. Көлдегі станциялар мен бекеттерде жүргізілетін бақылаулар мен жүмыстар стандарттық және арнайы деп бөлінеді. Стандарттық бақылаулар барлық станциялар мен бекеттер үшін бекітілген белгілі бір бағдарлама бойынша жүргізіледі. Арнайы бақылау ерекше тапсырма бойынша жоспарланады. Бақылаулар жағалауда, жағалауға жақын белдемде және көл (бөген) айдынында жүргізіледі. Жағалауда орналасқан метеорологиялық станциялардың бағдарламасына сойкес метеорологиялық бақылау жүргізіледі. Жағалау мен оған жақын белдемде су деңгейі, температурасы, толқын және мұздық қүбылыстары бақылауға алынады. Сонымен қатар химиялық талдау жүргізу мақсатымен айдыннан су сынамасы алынып, судың негізгі метеоэлементтері ағыстың бағыты мен жылдамдығы, судың оптикалық қасиеттері бақыланатын болады. Арнайы бақылау жүмыстарына су бетінің булануын, су деңгейінің көтері- луін жағалаудың қалыптасуы мен бөген¬дердің шөгінділерге толуын бақылау, мұз қату жағдайына авиабарлау жасау және т.б. шаралар кешені жатады. Жоғарыда аталған бақылау жүмыстарынан басқа барлық көлдердегі станциялар мен бекеттерде қатерлі гидрологиялық қүбылыстарға бақылау жүргізіледі жоне олар жөніңдегі ақпарат, мәліметтерді үнемі ескеріп отырады.