Гиздер
Навигацияға өту
Іздеуге өту
| Гиздер фр. Guise | |
 | |
| Елі | Франция |
|---|---|
| Негізін салушы үйі | Лотариндік үй |
| Титулдары | Де Гиз герцогтары |
| Негізін салушысы | II Рене (Лотарин герцогы) |
өңдеу  |
|
Гиздер (фр. Guise) — Лотарин үйінің бүйірлік бөлімі, 1360 жылы Гиз иелігін алып, кейінірек Гиз бен Эльбёф деп екі жаққа бөлінген француздық әулет.
Өкілдері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Лотариндік Клод (1496–1550), 1-Гиз герцогы, Лотарин герцогы II Рененің кіші ұлы.
- Лотариндік Жан (1498–1550), Клодтың бауыры, 1518 жылдан бастап Лотарин кардиналы, I Франсуа мен II Анри кезінде өте ықпалды болды.
- Лотариндік Франсуа (1519–1563), Гиз герцогы, франциялық әскери және мемлекеттік қайраткер.
- Шарль де Гиз (1524–1574), кардинал де Гиз, 1538 жылдан бастап Реймс архиепископы. II Анриге өте қатты әсер етті. Оның талабымен папа IV Павел V Карл мен II Филиппке соғыс ашты. II Франсуаның министрі ретінде оның билігі қатыгездік пен қатал бассыздықпен белгіленді: сөйтіп ол қару ұстауға тыйым салып, 24 сағат ішінде кредиторлар сарайдан кетпеген жағдайда, оларды дарға асуға жарлық шығарды. IX Шарль кезінде де өте ықпалды болды. Ол да бауыры сияқты гугеноттардың қарсылас дұшпаны болды және Францияға инквизицияны енгізуге тырысты. Тридент кеңесінде (1562) алдымен папаға қарсы маңызды рөл атқарды, содан кейін курия мүддесін жақтады. Ср. Guillemin, «Le Cardinal de Lorraine» (1847).
- Лотариндік I Анри (1550–1588), де Гиз герцогы, Католиктік лиганың басшысы.
- Карл Майен герцогы (1554–1611), алдындағының бауыры, ағасы қайтыс болған соң лиганың басшысы болды және таққа ие болды, бірақ IV Анриден жеңілген соң оған бағынды (1596) және кейін ол Иль-де-Франстің губернаторы және королдің адал кеңесшісі болды.
- Лотариндік Луи (1555–1588), кардинал де Гиз, алдында айтылған екеуінің бауыры, Католиктік лигасының көрнекті қайраткері. Генрих ІІІ-нің бұйрығымен Блуада ағасынан кейін келесі күні өлтірілді.
- Шарль де Гиз (1571–1640), I Анри Гиздің үлкен ұлы, де Гиз бен де Жуайез герцогы, әкесі қайтыс болғаннан кейін түрмеге қамалды. 1591 жылы түрмеден қашып, алдымен IV Анримен күресті, бірақ көп ұзамай оған бағынып, Прованстың губернаторы болды. Ақырында Ришельёнің бұйрығымен Парижден қуылып, Флоренцияда тұрақтады.
- II Лотариндік Анри (1614–1664), алдындағының ұлы, алдымен реймс архиепископы, сосын ағалары қайтыс болған соң отбасы басшысы болды да, діни атағын тастап кетті. Испандардың көмегімен Ришельёге қарсы шыққан Суасон графына қосылып, өлім жазасына кесілген болатын, бірақ ол Фландрияға қашып, Ришельдің қайтыс болғаннан кейін ғана оралған. 1644 және 1645 жылдары Аустрияға қарсы жорыққа қатысты, ал 1647 жылы Неапольді жаулап алу үшін көтерілісті пайлануды ойлады, бүлікшілердің жетекшісі болды, бірақ испандықтар оны тұтқынға алып, тек 1652 жылы ғана Конде босатты. Ол тағыда 1654 жылы Неапольды басып алуға тырысты, бірақ ол да сәтсіз болды, өмірінің соңғы жылдарын XIV Луидің сарайында өткізді. Бәлкім, оның «Mémoires»-сын хатшысы Сент-Ион жазған; изд. Petitot, «Collections de Mémoires relatifs a l’histoire de France» (1826).
- Луи Жозеф де Гиз (1650–1671), Жуайез бен Ангулем герцогы, алдындағының інісі, Орлеандық Елизабетке үйленген.
- Франсуа Жозеф (1670–1675), де Гиз и де Жуайез герцогы, алдындағының ұлы. Онымен Гиз әулиеті тоқтады. Олардың иеліктері Кондеге өтті.