Дархан Қуандықұлы Қыдырәлі

Дархан Қуандықұлы Қыдырәлі
	Дархан Қуандықұлы Қыдырәлі
Туған күні	16 сәуір 1974 (46 жас)
Туған жері	Түлкібас ауданы, Түркістан облысы
Азаматтығы	Қазақстан
Ғылыми аясы	тарих, алаштану, шоқайтану, түркітану
Жұмыс орны	Халықаралық Түркі академиясының президенті; «Егемен Қазақстан» республикалық газеті» акционерлік қоғамының Басқарма төрағасы;
Ғылыми дәрежесі	тарих ғылымдарының докторы
Ғылыми атағы	ҚР Ұлттық ғылым академиясының академигі (2020), Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің профессоры (2012 ж), Әзербайжан Ұлттық ғылым академиясының Құрметті докторы (2016 ж), Моңғолия Ұлттық ғылым академиясының Құрметті докторы (2017)
Альма-матер	ҚазҰУ (1991-1992 ж); Түркияның Мармара (1992-1996 ж); Докуз Эйлүл (1996-1997); Эгей (1997-1998 ж); Ыстамбұл (1998-2001 ж);

Дархан Қуандықұлы Қыдырәлі (16 сәуір 1974 жылы, Түлкібас ауданы, Түркістан облысы) — тарих ғылымдарының докторы, ҚР ҰҒА-ның академигі (2020)^[1], Қазақстан Республикасы Президентінің бұқаралық ақпарат құралдары саласындағы сыйлығының лауреаты (2020) ^[2], Халықаралық түркі академиясының президенті (2014 жылдан) және «Егемен Қазақстан» республикалық газеті» акционерлік қоғамының Басқарма төрағасы (2016 жылдан).^[3] Nur Otan партиясы Саяси кеңес бюросының мүшесі.^[4]

Өмірбаяны[өңдеу]

Дархан Қыдырәлі 1974 жылы 16 сәуірде Түркістан облысына қарасты Түлкібас ауданында дүниеге келген. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-де (1991-1992 ж) және Түркияның Мармара (1992-1996 ж), Докуз Эйлүл (1996-1997), Эгей (1997-1998 ж), Ыстамбұл (1998-2001 ж) университеттерінде білім алған. Эгей унивреситетінде "Мұстафа Шоқайдың өмірі, қызметі және дүниетанымы" деген тақырып бойынша диссертация қорғаған (1998). Ыстамбұл университетінде "Түркістанда жәдитшілік қозғалысы және оның Түркиямен байланысы" докторлық диссертация қорғап, "философия докторы" ғылыми дәрежесін иеленген (2001 ж.). Абай атындағы ҚазҰПУ-да "Біртұтас Түркістан идеясы" тақырыбында докторлық диссертация қорғап, тарих ғылымдарының докторы атанған (2010 ж). Астанадағы Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің, Қырғызстандағы Ош университетінің құрметті профессоры. Халықаралық Ш.Айтматов академиясының академигі. Әзербайжан Ұлттық ғылым академиясының Құрметті докторы (2016 ж), Моңғолия Ұлттық ғылым академиясының Құрметті докторы (2017). II санатты кеңесші дипломатиялық рангі бар.

Еңбек жолы[өңдеу]

2001-2005 ж. - Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінде аға ғылыми қызметкер, ғалым-хатшы, кафедра меңгерушісі, аппарат жетекшісі, жетекші ғылыми қызметкер.

2005-2006 ж. Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінде доцент, аға ғылыми қызметкер.

2006-2007 ж. Қазақстан Республикасы Президенттік мәдениет орталығында директордың орынбасары.

2007-2008 ж. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінде Министрдің кеңесшісі.

2008-2009 ж. Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінде сарапшы, сектор меңгерушісі ретінде қызмет атқарған.

2009-2012 жылдар арасында Қазақстан Республикасы Президенті Баспасөз хатшысының орынбасары болған.

2012 -2014 жылдары Түркі кеңесі Бас хатшысының орынбасары болып қызмет атқарды.

2014 жылдан бастап Халықаралық түркі академиясының президенті.

2015 жылғы 29 маусымнан Түркі әлемі Ұлттық ғылым академиялар одағы Хатшылығының басшысы қызметін қоса атқарады және аталған одақтың ұйымдастырушысы.

2015 жылы ЮНЕСКО-ның Париждегі штаб-пәтерінде "Қорқыт мұрасы және Түркі әлемі" атты халықаралық мәдени шараны^[5], 2016 жылы Нью-Йорк қаласындағы Біріккен Ұлттар ұйымының штаб-пәтерінде "2030 Жоспары үшін Жібек жолы бойындағы жаңа синергия" атты халықаралық симпозиумды^[6], және 2018 жылы "Рухани жаңғыру және мәдени мұра: қадымнан келешекке түркі тілі" халықаралық мәдени шараларын ұйымдастырды.

2016 жылдың шілдесінен «Егемен Қазақстан» республикалық газеті» акционерлік қоғамының Басқарма төрағасы.

2018 жылдың қыркүйегінде Халықаралық Түркі академиясының президенті лауазымына екінші мерізімге тағайындалды.

Қоғамдық қызметі[өңдеу]

Nur Otan партиясы жанындағы Miras республикалық қоғамдық кеңесі Төрағасының орынбасары
Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк сыйлығын беру жөнiндегi комиссия мүшесі
Қазақстан жазушылар одағының басқарма мүшесі
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің Бақылау кеңесі мүшесі
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің Қоғамдық кеңесі мүшесі

Отбасы[өңдеу]

Үйленген. Төрт ұл, бір қызы бар.

Ғылыми еңбектері[өңдеу]

Мұстафа Шоқай. Анкара, 2001 ж.,
Тараз тарихы. Тараз, 2005 ж.,
Түрік халықтары әдебиеті тарихы, (ұжымдық жинақ) Түркістан, 2005 ж.,
Тарпаңды таңдап міндім тағалап. Тараз, 2005 ж.,
Жүрегіне қаламын сүйеген. Астана, 2007 ж.,
Мұстафа Шоқай, Астана, 2007 ж.,
Қазақ ұлт-азаттық қозғалысы. Ұлық Түркістан. Астана, 2008.,
Қазақ ұлт-азаттық қозғалысы. Тұтас Түркістан идеясы. Астана, 2008.,
Ұлық Түркістан, Астана, 2008.,
Атымды адам қойған соң... Астана, 2008 ж.,
Жерұйық. Астана, 2009 ж.
Әлемдік тұлға. Астана, 2010 ж.
Мұстафа. Астана, 2012 ж.
«Мәңгі тас», Алматы, «Ғылым» баспасы, 2015 ж.
«Ұлы дала тарихы», Алматы, «Ғылым» баспасы, 2018 ж.
«Ортақ түрік тарихы» (8 сынып), Баку, Нұр-Сұлтан, 2019 ж.

Марапаттары[өңдеу]

Дарын мемлекеттік жастар сыйлығының иегері (2008 ж.).
ҚР Президентінің алғыс хаты (2010 ж.)
Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігіне – 20 жыл (2011 ж.)
Түркология саласындағы үздік жетістіктері үшін Күлтегін атындағы сыйлықпен марапатталған (2014 ж.).
"Түркі әлеміне қызмет" сыйлығымен марапатталды (2015 ж.).
Түркі дүниесінің "Қызыл алма" сыйлығының иегері (2015 ж.).
"Жаңа Түркия" Стратегиялық зерттеулер орталығы тағайындаған "Түркі тарихы және мәдениетіне қызмет" Алтын медалін алған (2015 ж.).
«Қазақстан халқы Ассамблеясына 20 жыл» мерекелік медалі (2015 ж.).
ТМД Парламентаралық ассамблея кеңесінің «Баспасөз және ақпаратты дамытуға сіңірген еңбегі үшін» белгісі (2016 ж.).
«Жібек жолы» стратегиялық зерттеу орталығы мен "Жібек жолы" журналы тарапынан тағайындалған халықаралық «Жыл адамы» марапатының иегері (2017 ж.)
Венгрияның «Офицерлік крест» орденімен марапатталды (2017).^[7]
«Ақпарат саласының үздігі» төсбелгісімен марапатталды (2017).
«Қазақстан Республикасының дипломатиялық қызметіне 25 жыл» (2017)
Әзербайжанның «Достлуг» орденімен марапатталды (2018).^[8]
Түлкібас ауданының құрметті азаматы (2018)
Астана қаласының 20 жылдық мерекелік медалі (2018)
«Парасат» ордені (2018) ^[9]
Қазақстан халқы Ассамблеясының «Бiрлiк» алтын медалi (2019) ^[10]
Қазақстан Республикасы Президентінің Алғысы (2019)
Қазақстан Республикасы Президентінің бұқаралық ақпарат құралдары саласындағы сыйлығы (2020)

Дереккөздер[өңдеу]

Сыртқы сілтемелер[өңдеу]

Facebook-тағы жеке парақшасы TWITTER-дегі жеке парақшасы

[1] Түркі академиясының президенті Дархан Қыдырәлі ҚР ҰҒА академигі болып сайланды

[2] Журналистика саласындағы Президенттің сыйлығы мен гранттарын кімдер алды

[3] Мемлекет басшысы Халықаралық Түркі академиясының президенті Дархан Қыдырәліні қабылдады

[4] Дархан Қыдырәлі Nur Otan партиясы Саяси кеңесі бюросының құрамына сайланды

[5] ttp://e-history.kz/kz/project/view/3?type=publications&material_id=1103/

[6] ttps://baq.kz/kk/news/terezemiz_ten/buu-da-simpozium-otti-82502/

[7] ttp://twesco.org/ru/news/glava_akademii_nagrazhden_ordenom_vengrii/

[8] ttp://www.inform.kz/ru/prezident-azerbaydzhana-nagradil-darhana-kydyrali-ordenom-dostlug_a3106911/

[9] ttps://www.lenta.inform.kz/ru/akordada-tanymal-tulgalarga-memlekettik-nagradalar-tapsyryldy_a3477903/

[10] ttps://www.inform.kz/kz/elordada-kazakstan-halky-assambleyasynyn-kogamdyk-zhane-memlekettik-nagradalarymen-marapattau-rasimi-otti_a3594165

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]