Динамикалық сайт
Динамикалық сайт — бұл шаблондар, контент, скрипттер және басқа да элементтерден тұратын веб-сайт. Көп жағдайда бұл элементтер серверде жеке ресурстар (файлдар, дерекқорлардағы мәліметтер және сыртқы серверлердегі деректер) ретінде сақталады. Клиент (браузер немесе басқа қосымша) парақты сұратқанда, ол екі түрлі тәсілмен немесе олардың комбинациясы арқылы қалыптасады:
- Сервер тарапында — шаблондық парақ пен бөлек сақталған мазмұнның (ақпарат, скрипттер және т.б.) бірігуі арқылы.
- Клиент тарапында — қажетті ресурстарды жүктеу арқылы.
Әдетте, кез келген біртекті беттерді көрсету үшін бір ғана шаблондық парақ қолданылады, оған сәйкес мазмұн жүктеледі. Бұл тәсіл сайттың барлық беттерінің дизайнын бір мезетте өзгертуге мүмкіндік береді, тек бір шаблонды өңдеу жеткілікті.
Сайт мазмұнын (соның ішінде шаблондық беттерді) өңдеу сайттың өзінде немесе арнайы бағдарламалық құралдар арқылы жүзеге асады. Барлық беттерді өңдеу мүмкіндігі тек белгілі бір пайдаланушылар санатына (мысалы, әкімшілер немесе тіркелген пайдаланушылар) ғана беріледі. Кейбір жағдайларда анонимді пайдаланушыларға веб-контентті өзгертуге рұқсат етіледі, бірақ бұл сирек кездеседі (мысалы, форумдарда хабарламалар қосу). Анонимді өңдеуге мысал ретінде Уикипедияны келтіруге болады.
Мазмұнды генерациялау
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Сайт мазмұнын қалыптастыру процесі келесі кезеңдерден тұрады:
- Сервер тарапында мазмұнды генерациялау;
- Генерацияланған бетті клиентке жеткізу;
- Клиент тарапында мазмұнды қалыптастыру.
Сервер тарапында мазмұнды генерациялау
Сервер клиенттен сұраныс (мысалы, page.kz/index.php) алғаннан кейін, оны өңдеу үшін скрипт файлын (осы жағдайда index.php) іске қосады. Серверлік бағдарламалау тілдері ретінде көбінесе PHP, Python, Ruby, Go, Perl, ASP.NET, JSP, серверлік JavaScript және басқа да тілдер қолданылады. Осы кезеңде қажетті ақпарат дерекқордан алынып, бетке енгізіледі, содан кейін дайын парақ клиентке жіберіледі.
Клиент тарапында мазмұнды генерациялау
Клиент серверден парақты алғаннан кейін браузер оны өңдеп, пайдаланушыға көрсетеді. Бұл кезде, егер бетте клиенттік скрипттер (мысалы, JavaScript) болса, олар орындалады. Клиенттік скрипттер сайттағы парольдерді тексеру сияқты қарапайым функциялардан бастап, күрделі динамикалық қосымшаларға дейін әртүрлі мақсатта қолданылады.
Комбинацияланған генерация
Қазіргі заманғы веб-қосымшалардың көпшілігі мазмұнды генерациялаудың серверлік және клиенттік әдістерін біріктіреді. Мысалы, іздеу жүйелеріндегі "ақылды жолақ", форумдардағы мәтіндік редакторлар, қалқымалы мәзірлер және басқа да элементтер осы тәсілге негізделген.
Мазмұнды басқару (сайтты өңдеу)
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Контентті басқару жүйелері (Content Management System, CMS) — бұл серверлік ақпараттық жүйелер немесе бағдарламалар, олар интернет-сайттардың немесе жергілікті желі серверлерінің мазмұнын құру, өңдеу және басқару процестерін ұйымдастыру үшін қолданылады.
Мұндай жүйелердің басты мақсаты — әртүрлі ақпараттық көздерді біріктіріп, оларды пайдаланушылар үшін ыңғайлы ету, сонымен қатар ұйым ішіндегі және сыртындағы қызметкерлер мен жобалардың өзара әрекеттесуін қамтамасыз ету.
Контентті басқару жүйелерінде әртүрлі деректер сақталуы мүмкін: құжаттар, бейнежазбалар, фотосуреттер, телефон нөмірлері, ғылыми мәліметтер және т.б.[1][2][3]
Тағы қараңыз
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Клиент-сервер. developer.mozilla.org сайтындағы мақала, орыс тілінде.
- ↑ ДИНАМИКАЛЫҚ САЙТТАР ҚҰРУ ЖӘНЕ ДАМЫТУ НЕГІЗДЕРІ.
- ↑ Динамикалық сайт жасау #1 (PHP негізі, backend).Youtube-тағы видео сабақ.