Дихан-Баба Әбілев

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Дихан-Баба Әбілев (26 желтоқсан 1907, Павлодар облысы Баянауыл ауданы Мойылдыбұлақ - 2003, Алматы) - ақын, Қазақстанның халық жазушысы.

Білімі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • 1927-1934 жылдары халық ағарту, басасөз қызметтерінде болған.
  • Баянауыл аудандық "Ленин туы" газеті редактордың орынбасары
  • республикалық "Қазақ әдебиеті" газетінің жауапты хатшысы, бас редактордың орынбасары
  • 1938-1939 жылдары Қазақстан жазушылар одағының төрағасы
  • 1961-1962 жылдары Көркем әдебиет баспасының Бас редакторы.
  • 1942 жылдан 1946 жылға дейін Ұлы Отан соғысына қатысқан. Алматы қаласы көшелерінің біріне есімі берілген.

Шығармашылығы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • Тұңғыш өлеңі - "Қызыл әскерге" 1925 жылы Семейдегі "Қазақ тілі" газетінде жарияланған.
  • "Шалқыма" (поэма)
  • "Бармақ" (поэма, 1937)
  • "Қуат" (поэма, 1940)
  • "Мұңсыз Мәрия" (поэма, 1940).
  • "Москва түбінде" (1942)
  • "Майданбек" (Өлең-роман, 1943)
  • "Бибінұр" (1949)
  • "Жұлдызды жігіт"
  • "Дала солдаты" (1945)
  • "Тұлға" (1948) өлеңдер жинақтары.
  • Соғыстан кейінгі бейбіт заманда ақын Риддер кеншілерінің өмірінен "Алтай жүрегі" атты өлең роман (1955) жазған.

С. Торайғыров өмірінен жазған

    • "Ақын арманы" (1964)
    • "Арман жолында" (1968)
    • "Баянауыл баурайында" (1975) атты прозалық роман-тирлогиясы қалың жұртшылыққа кеңінен мәлім. Кезінде осы аталған сүбелі туындылардың бәрі дерлік орыс тіліне аударылған.

Драматургия жанрында

  • "Қарулас достар" (1948)
  • "Майра" (1954)
  • "Біржан сал мен ақын Сара" туындыларын жазған. Сондай-ақ қазақ тіліне орыс, украин, түрік, армян классиктерінің поэмаларын аударған.

Марапаттары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • Қызыл Жұлдыз ордені
  • Еңбек Қызыл Ту ордені
  • "Құрмет Белгісі" ордені
  • көптеген медальдармен
  • Қазақ КСР Жоғарға Кеңесінің Құрмет Грамотасымен марапатталған.
  • Қазақстанның халық жазушысы.

Шығармалары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • Таңдамалы өлеңдер. А., ҚМКӘБ, 1958;
  • Шығармаларының екі томдығы А., "Жазушы", 1977, 1984
  • Махаббат құдіреті. Роман. А., "Жазушы", 1991;
  • мелодия весны. Өлеңдер. А., "Жазушы", 1993;
  • Өткен күнде белгі бар. Естеліктер. А., "Жазушы", 1997;
  • Жолаушы өмір. Өлеңдер. А., "Жазушы", 2001[1].

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. "Қазақстан жазушылары" анықтамалық, Ан Арыс баспасы, Алматы, 2009,ISBN 978-601-7130-43-5