Дмитрий Владимирович Сокольский

Дмитрий Владимирович Сокольский (4.4.1910, Пехлеви қаласы (Иран) – 1.3.1987, Алматы) – ғалым, профессор (1949). Қазақстан ҒА-ның академигі (1951), Қазақ КСР-інің ғылым қайраткері (1960). Социалистік Еңбек Ері (1969).
Қызмет жолы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Қазақстандағы катализдік химия ғылымы мектебін ұйымдастырған (1945 – 1971).
- М.В. Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетін (1934), аспирантурасын (1937) бітірген.
- 1937 – 1942 ж. қазіргі Қазақ ҰУ-де ғылыми қызметкер
- 1945 – 1948 ж. Қазақстан ғылым академиясының Химия ғылымдары институты директорының орынбасары,
- 1951 – 1954 ж. ҒА-нда ғалым-хатшы
- 1965 – 1973 ж. Қазақстан ҒА-ның бірінші вице-президенті
- 1969 – 1987 жылдары Органикалық катализ және электрохимия институтының директоры болды.
Шығармалары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Негізгі ғылыми еңбектері каталитикалық гидрогендеу теориясы мен тиімділігі жоғары гидрлеу катализаторларын жасауға,гидратациялау, тотықтыру және кіші молекулалар негізінде синтездеу процестеріне, іргелі және қолданбалы ғылымды ұштастыруға арналған. Оның басқаруымен күрделі органикалық заттарды (майлар, хош иісті заттар, витаминдер, т.б.) талғамдап гидрлейтін, автокөліктер мен көптеген өнеркәсіпте кеңінен қолданылатын өндірістік катализаторлар жасалды.
1800-ден астам ғылыми еңбектің авторы, оның ішінде 20 шетелдік патенті, 500-дей авторлық куәлігі және 18 монографиясы бар.
- Гидрирование в растворах, А-А., 1962, 1979; Теория герерогенного катализа, А-А., 1968; Оптимальные катализаторы
- Гидрирование в растворах, А-А., 1970; Металлы-катализаторы гидрогенизаций, А-А., 1970; Катализ лигандами в водных растворах, А-А., 1972; Введение в теорию гетерогенного катализа, М., 1981.
Марапаттары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Қазақ КСР-інің Мемлекеттік сыйлығын алған (1974).
- Екі рет Еңбек Қызыл Ту
- Ленин
- Халықтар достығы
- Құрмет белгісі ордендерімен және медальдармен марапатталған.[1]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ "Қазақ энциклопедиясы", 7 том
- 4 сәуірде туғандар
- 1910 жылы туғандар
- Иранда туғандар
- 1 наурызда қайтыс болғандар
- 1987 жылы қайтыс болғандар
- Алматыда қайтыс болғандар
- Социалистік еңбек ерлері
- Мәскеу мемлекеттік университетінің химия факультеті түлектері
- Химия ғылымдарының докторлары
- Қазақ КСР ғылым академиясы академиктері
- Ленин орденінің иегерлері
- Еңбек Қызыл Туы орденінің иегерлері
- Халықтар Достығы орденінің иегерлері
- Құрмет Белгісі орденінің иегерлері
- Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының иегерлері
- КСРО химиктері
- Қазақстан химиктері
- Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті оқытушылары
- Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің 7-шақырылымының депутаттары
- Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің 8-шақырылымының депутаттары
- Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің 9-шақырылымының депутаттары
- Қазақ КСР-інің еңбек сіңірген ғылым қайраткерлері
- Қазақстан ғылым академиясының Химия ғылымдары институты қызметкерлері
- Органикалық катализ және электрохимия институты директорлары
- Қазақстан ғылым академиясының Химия ғылымдары институтының профессорлары