Доржи Банзаров

Доржи Банзаров

Доржи Банзаров (шамамен 1822, Ресей, бұрынғы Байкал сырты облысы Кутетуев ұлысы — 1855, Иркутск қаласы) — бурят ғалымы.

Қазан университетін алтын медальмен бітірген (1846). Университетте моңғол тіліне қоса санскрит, қытай, маньчжур және түрік тілдерін меңгереді. Студент кезінде маньчжур тілінен “Ту-лишеньнің саяхаты” мен ойрат тілінен “Убашы қонтайшы туралы аңыз” деген қолжазбаларды орыс тіліне аударады. 1847—1848 жылдары Санкт-Петербургтегі Азия музейінде ғылыми-зерттеу жұмыстарымен шұғылданды. 1850—1855 жылдары Иркутскіде арнайы тапсырмалар орындайтын шенеунік болды. “Ергенеқон атауы туралы”, “Моңғол атауының шығу тегі”, “Шыңғыс тасы”, т.б. мақалалар жазды.

Негізгі ғылыми мұрасы — “Қара сенім немесе монғолдардағы шамандық” (1846) атты еңбегінде шамандықтың шығу тарихы, діни жүйе ретіндегі мәні мен ерекшеліктерін бай да нақтылы материалдар негізінде көрсетіп берді. Оның жарық көрген 15 тарихи-философиялық, этнографиялық еңбектері, 3 қолжазбасы Шығыс жазба ескерткіштерін терең талдауға негізделген құнды зерттеулер қатарына жатады.