Дубно

Дубно
	Қала
	Дубно
	укр. Ду́бно
Ту	Логотипі
Әкімшілігі
Ел	Украина
Облыс	Ровно облысы
Аудан	Дубно ауданы
Тарихы мен географиясы
Координаттары	50°23′35″ с. е. 25°44′06″ ш. б. / 50.39306° с. е. 25.73500° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 50°23′35″ с. е. 25°44′06″ ш. б. / 50.39306° с. е. 25.73500° ш. б. (G) (O) (Я)
Алғашқы дерек	1100
Қала статусы	1498
Жер аумағы	27,04 км²
Орталығының биiктігі	200 ± 1 м м
Уақыт белдеуі	UTC+2:00
Тұрғындары
Тұрғыны	38 137 адам (2025)
Ұлттық құрамы	украиндар – 95,15%, орыстар – 3,59% (2001 ж. халық санағы)
Сандық идентификаторлары
Телефон коды	+380 3656
Пошта индекстері	35600 — 35608
	Дубно
	Дубно шекарасы
	Ортаққордағы санаты: Дубно

Дубно (укр. Ду́бно) — Украинаның Ровно облысындағы қала. Дубно ауданының әкімшілік орталығы. Дубно Ровно облысының ең ірі туристік орталықтарының бірі ретінде белгілі.^[1] 2025 жылы Дубно қаласының халқы 38 137 адамды құрады.^[2]

Географиялық орналасуы

Қала облыс орталығынан 45 шақырым жерде, Иква өзенінің бойында орналасқан. Дубно - көлік торабы. Мұнда Киев-Львов және Ковель-Черновцы тас жолдары қиылысады, Львов-Ровно темір жолы өтеді.^[3]

Ең жақын қалалар және оларға дейінгі қашықтық

Дубно - шағын қала. Ол өз елінде халық саны бойынша 72-ші орында (Украина), облыста 2-ші орында (Ровно облысы). Әлемдегі барлық қалалар арасындағы орны: шамамен 10 816 орын.

Ең жақын қалалар және оларға дейінгі қашықтық: Кременец (35 км), Здолбунов (37 км), Шумск (42 км), Берестечко (44 км), Луцк (46 км), Радивилов (46 км), Почаев (48 км), Киверцы (50 км), Броды (55 км), Острог (56 км), Нетешин (64 км), Рожище (64 км), Лановцы (66 км), Горохов (69 км), Костополь (71 км), Збараж (83 км), Золочев (90 км), Зборов (93 км), Тернополь (96 км), Вараш (103 км).^[4]

Тарихы

Дубно елді мекені туралы бірінші рет 1100 жылғы Ипатиев шежіресінде айтылған, онда Витычевтегі князьдердің съезінде Дубноны Острог, Чарторый және Бускпен бірге князь Давид Игоревичке беру туралы шешім қабылданғаны айтылады.

Дубно 1149 жылы князь Юрий Долгорукийдің Волыньда болуына байланысты да айтылады. 1240 жылы Дубноны моңғол-татарлар қиратып, өртеп жіберді, содан кейін ол шағын елді мекенге айналды. 1386 жылы Дубно князь Ф.Острожскийге тиесілі болды. 1498 жылы Дубно Магдебург құқығын алды. 1577 жылы Дубно татарлардың екі рет шабуылына ұшырап, қиратылды, бірақ қамалды басып ала алмады. 1648 жылдың жазында Дубно қаласын Максым Кривонос әскерлері басып алды.

1706 жылы Солтүстік соғыс кезінде Дубноны шведтер басып алды, олардан қаланы орыс әскерлері азат етті.

1795 жылы Екатерина II жарлығымен Дубно Подольск губерниясының уездік қаласы болып белгіленді, содан кейін Волынск губерниясының құрамына кірді. 1797 жылы «Лубный келісім-шарттары» Новоград-Волынскийге, содан кейін Киевке көшіріліп.

XIX ғасырдың басында қала Ресей-Аустрия шекарасына жақын шекара бекетіне айналды.

ХІХ ғасырдың екінші жартысы мен ХХ ғасырдың басында қала өсті. Оның дамуына 1873 жылы салынған Здолбунов-Радзивилл Теміржол жолы ықпал етті. Қаладағы оқу орындарының ішінде 1855 жылы құрылған екі мектеп, 1905 жылы жеке қыздар мектебі, 1909 жылы ұлдар гимназиясы ашылды.

1918 жылы ақпанда аустро-неміс басқыншылары Дубноға кіріп, 1918 жылы желтоқсанда қаладан шықты.

1939 жылы 17 қыркүйекте батыс Украина жері поляк басқыншыларынан азат етілді.

1941 жылы 25 маусымда фашистік әскерлер Дубно қаласын басып алды. 1944 жылы 17 наурызда қала азат етілді.

1977 — Дубно облыстық бағынысты қала мәртебесін алды.^[5]

Өндіріс орындары

Өнеркәсіптің негізгі салалары — сүт (Дубнодағы ірімшік зауыты және Злынцы ауылындағы зауыт), кондитерлік («Аметист», Ровно кондитерлік кәсіпорнының цехы), шыны («Склорсурс»), резеңке және техникалық бұйымдар, сонымен қатар элеватор, бірқатар шағын цехтар.

Әлеуметтік жағдайы

Дубно қаласында алты мектепке дейінгі білім беру мекемесі мен тоғыз лицей бар. Сондай-ақ қалада арнайы жалпы білім беретін мектеп-интернаты бар (психикалық дамуы тежелген балаларға арналған).
Дәрігерлік мекемелерден — алғашқы медициналық-санитарлық көмек орталығы, «Перзентхана» коммуналдық мекемесі, орталық аудандық аурухана, қалалық стоматологиялық клиникасы, 11 стоматологиялық кабинет, 24 дәріхана, психоәлеуметтік оңалту диспансері, жедел медициналық жәрдем стансасы бар.

Қалада екі мәдениет үйі, үш кітапхана, өнер мектебі бар. Кеңес Одағы кезінде мұнда бірнеше кинотеатр болған, олардың бірі («Мир» кинотеатры) 1990 жылдардың басына дейін жұмыс істеген.

Көрікті жерлері

Дубно тарихи және сәулет орындарының көптігімен танымал. Ренессанс стиліндегі екі қабатты ғимарат Любомирский сарайы қазір қалпына келтірілген. Бірақ, сәнді бал залы мен қонақ бөлмелері сақталмаған.

Көне ғимараттардың ішінде қаланың қорғаныс жүйесінің қалдығы Луцк қақпасы ерекше көзге түседі. 1623 жылы салынған Луцк қақпасы барбакан стилінің (Украина шегінде) тек Волынь үшін типтік үлгісі болып табылады.

Дубнода көптеген шіркеулер бар. Христиандық сәулет өнерінің ең көне ескерткіштеріне Бернардин шіркеуі (1629), Спас-Преображенская шіркеуі (1643), Рождества Пресвятой Богородицы соборы (1665) және ағаштан жасалған Георгий шіркеуі (1700) жатады. Синагога (1784), Кармелит монастырьы (18 ғ.), Ильин шіркеуі (1905) және тарихи орталықтағы кейбір ғимараттар сақталған.^[6]