Дуррес сұлулығы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Мозаика

«Дуррес сұлулығы» (алб. Bukuroshja e Durrësit) — полихроматикалық мозаиканың атауы, оның жасалуы б.з.б. IV ғасырға жатады (бұл оны Албанияда ашылған ең көне мозаика етеді).[1] 9 м2 мозаика эллиптикалық пішінге ие, ол қара фонда гүлдермен (сүмбіл, лалагүл және қоңыраугүл) және басқа да өсімдік элементтерімен қоршалған әйел басын бейнелейді.[2][3][3]

Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Мозаика 1916 жылы Дурресте Бірінші дүниежүзілік соғыстың қызған шағында, қаланы Аустро-Мажарстан әскерлері басып алған кезде табылған. Әскери инженерлер бомба баспаналарының құрылысында жұмыс істеп жатқанда, Варос кварталында орналасқан ғимараттың астындағы 3,8 метр тереңдікте осы мозаикаға тап болды. Аустриялық археолог Камилло Прашникер 1918 жылы сәуірде мозаиканы зерттеп, оның суретін өзінің «Музакия және Малакастра: Орталық Албаниядағы археологиялық зерттеулер» (нем. Muzakhia und Malakastra: archäologische Untersuchungen in Mittelalbanienнем) мақаласына енгізіп, мозаиканы шедевр деп атады. (бұл мақала 1920 жылы Венада жарияланған).[4]

Соғыс аяқталғаннан кейін «Дуррес сұлулығын» 1947 жылы археолог Вангель Точи жоғалтып, қайта ашты.[5]. 1982 жылы мозаика Тиранадағы Ұлттық тарих мұражайының антикварлық экспонаттар залында қойылды, оны әлі күнге дейін көруге болады.[2]

Сипаттамасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Мозаиканың ең кең жерінде ені шамамен 5,1 метр, ал ең тар жерінде 3 метрдей. Кескін өңделмеген боялған тастардан жасалған және әлі де жақсы күйде.[6] Мозаика эллиндік және иллириялық мотивтердің үйлесімінің жарқын үлгісі болып табылады және стилистикалық тұрғыдан бір кездері Ежелгі Македонияның бір бөлігі болған Пелладан табылған сол кезеңдегі мозаикаға ұқсайды.[7]

Мозаикадағы әйел портретіне қатысты кем дегенде екі теория бар. Тарихшы және археолог Мойкома Зеконың айтуынша, оның бейнесін Апулия мен Италияның оңтүстігінің басқа бөліктерінде табылған амфоралардағы суреттермен салыстыруға болады. Бұл болжам дұрыс болса, «Дуррес сұлуы» Крит құдайы Илитияның портреті. Археолог Африм Хоти мозаикада грек мифологиясындағы Артемида құдайының серігі Аура бейнеленген деп есептейді.[8]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. ↑ Albanian cultural heritage, page 21 - National Tourism Agency
  2. ↑ a b BANK OF ALBANIA Coin with “The Beauty of Durrës” Мұрағатталған 5 наурыздың 2012 жылы.
  3. ↑ a b Fjalori Enciklopedik Shqiptar, Akademia e Shkencave - Tiranë, 1984 (MOZAIKU I DURRËSIT ME PORTRETIN E NJE GRUAJE, page 726)
  4. ↑ Praschniker, Camillo (1920). "Muzakhia und Malakastra: archäologische Untersuchungen in Mittelalbanien". Jahreshefte des Österreichischen Archäologischen Institutes in Wien 21.-22.1922-1924, Beiblatt: 203–214. doi:10.11588/diglit.33680. https://doi.org/10.11588/diglit.33680#0370. 
  5. ↑ ARISTOKRACIA E MOZAIKËVE TË DURRËSIT (in Albanian) Мұрағатталған 8 наурыздың 2012 жылы. March 3, 2010
  6. ↑ Hoti Afrim DURRËSI, Epidamni-Dyrrahu — Cetis Tirana, 2003. — P. 81. — ISBN 99927-801-3-4.
  7. ↑ Apollon Baçe, Aleksandër Meksi, Emin Riza, Gjerak Karaiskaj, Pirro Thomo - Historia e Arkitekturës Shqiptare (History of Albanian Architecture - pages 87-88 (in Albanian)) Publisher: Ministria e Arsimit dhe e Kulturës, Instituti i Monumenteve të Kulturës, Tirana 1980
  8. ↑ Gazeta STANDARD, March 31, 2010 Dhunë arkeologjike! (in Albanian)(қолжетпейтін сілтеме)[dead link] by Artur Ajazi
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Дуррес_сұлулығы&oldid=3233969» бетінен алынған