Ежелгі Үйсін жері

Ежелгі Үйсін жері — ежелгі үйсін ұлысының ту тіккен жері — Іле аңғары мен Жетісу — Еуразияның қолқа жүрегі, байырғы Ұлы жібек жолындағы тоғыз жол торабы. «Ежелгі Үйсін жері» деген тіркес (көне Қытай тілінде «У-Сунь-Гу-Ди» немесе «У-Сунь-Жю-Ди») Қытайдың тарихи жылнамаларында жиі қайталанады. Ол географиялық жағынан Жетісу өлкесі мен Ыстықкөл маңы және Шығыс Түркістанның солтүстігі мен батысын меңзейді. Оның үстіне табиғаты мен климаты малшылыққа да, егіншілікке де аса қолайлы. Сондықтан да Үйсін үлысының мал-жаны тез көбейіп, мемлекетінің қуаты ерекше күшейген.

Ұлыстың астанасы болған Чигу-чен (Шығу) қаласы археологиялық жағынан әлі толық дәлелденбесе де жазба деректер бойынша Ыстықкөл төңірегінде болған деп топшыланады, сондай-ақ ол өз кезінде Орта Азиядағы елеулі халықаралық саяси орталық және сауда орны болған. Қытай жылнамаларында Естеми (Есиемес) қаған Батыс Түрік қағанатының ордасын «Ежелгі Үйсін жерінде құрды» деген естеліктер көп жерден кездеседі. «Ежелгі Үйсін жері» — қола, сақ заманынан бері көшпелілер мәдениеті мен өмір салтының пайда болып, қалыптасқан құтты бесіктерінің бірі.