Ергежейлі цепень

Ергежейлі цепень

Ергежейлі цепень (лат. hymenolepis nana)- гименолепидоз ауруын қоздырушы паразит. Ол адамдардың аш ішегінде кездеседі.

Морфофизиологиялық ерекшеліктері

Ергежейлі цепеньнің ұзындығы 1-5 см, стробиласында 200-ге жуық буылтықтар болады. Алмұрт пішінді сколексінде 4 сорғышы және қармақшалары болады.

Тіршілік циклы

Ергежейлі цепеннің түпкілікті және аралық қожайыны болып адамдар саналады. Адам ішегінен жетілген жұмыртқалар сыртқа шығарылады. Егер оны жұтатын болсақ, асқорыту сөлінің әсерімен одан онкосфера шығып ішек бүрлеріне бекітіледі. Бұл жерде одан цистицеркоид типтес финналар жамиды. Бірнеше күннен кейін зақымдалған ішек бүрлері жойылып цистицеркоидтар ішек қуысына өтеді. Ішекте асқорыту сөлінің әсерінен цепеннің басы кері қайырылып ішек қабырғасына бекінеді, 14-15 күннен кейін олар көбейе бастайды.

Патогендік әсері

Ергежейі цепень негізінен дас бөбектерде жиі кездеседі, 7-14 жастағы балалар сиректеу ауырады, ал ересек адамдарда мүлдем кездеспейді. Патогендік әсері ішектің бүрлі қабығын зақымдау және улы өнімдері арқылы ағзаны улау болып табылады. Гименолепидозда бас ауруы, асқазан ауруы, ішек, нерв қызметтерінің бұзылуы байқалады, балалар тез шаршайды, жалпы әлсіздік байқалады. Балалар мазасызданып бейжай болады.

Алдын алу шаралары

Жеке гигиена нормаларын қатал сақтау, балаларды жеке тазалықты сақтауға машықтыру, санитариялық ағарту жұмыстарын жүргізу, бала бақшаларда тазалық сақтау, ойыншықтарды стерилдеу т.с.с. Бұл паразит тек лас қол арқылы жұғады.

Дереккөздер

• “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998
• "Медициналық биология және генетика"/Бас редактор С.А.Әбилаева, Е.О.Қуандықова- Алматы-Шымкент, 2004