Ережеп Итбаев

Итбаев Ережеп (1885-1936) - Алаш қозғалысының қайраткері, өз заманының көзі ашық азаматы, қазақ халқының күрескер, талантты ұлдарының бірі. Қараби руынан шыққан.

Өмірбаяны

Жасында Омбыда гимназияда оқыған. Зерттеушілердің деректеріне қарағанда, кейін Томск университетіне оқуға түседі. Онда қандай мамандықта оқығаны белгісіз. Оның үстіне, оқуын аяқтамай университеттен шығып кеткен. Итбаев Ережеп университеттен шыққанмен, білімге деген ынтасын жоғалтпай ізденеді. Оқығанын көкірегіне тоқи білетін азамат өзі ізденіп, өмірден мол білім жинайды. Орыс тілін жақсы меңгереді. Соның арқасында әлеуметтік жұмыстарға араласады. 1897-1898 жылдары Қарқаралы, Кереку уездерінің жер мәселесін зерттеуге шыққан экспедицияның құрамында болады.

1900-1917 жылдар арасында Қарқаралы уезі бастығының кеңсесінде, Ақмола округтік сотында аудармашы болады. Орыс тіліне жетік азамат аудармашы бола жүріп патша үкіметінің отаршыл саясатының сырын және жергілікті патша ұлықтарының пиғылын жақсы түсінсе керек, 1917 жылы өз еркімен жұмыстан кетеді. Оның не мақсатпен жұмыстан кеткенін үкімет жұмысынан босай салысымен, Алаш орда қозғалысына қатысуынан білуге болады. Халыктың басын қосып, Алаш туы астына топтастыру үшін 1917 жылы сәуір-мамыр айларында Ақмола облысында тұратын қазақтардың съезін ұйымдастырады, бүл съезді өзі басқарады. Ұлттың бірлігі, болашағы үшін күресуге бел бұған Итбаев Ережеп Алаш орданың Ақмола облыстық комитетінде белсенді қызметтер атқарды. Тыңғылықты да тиянақты жұмыстары арқылы халық алдында, Алаш орда үкіметі алдында өзінің адал ниетін, берік ұстанымын танытады. Бүкіл ресейлік құрылтай жиналысына Алаш партиясының Омбы қалалық ұйымынан ұсынылады. Ол қашан да өзіне жүктелген міндетті адал орындап отырды.

Томск қаласында 1917 жылы қазанның 8-15 күндері аралығында жалпы-сібірлік съезд өткенде Итбаев Ережеп Ә.Бөкейхан, М.Тынышбаев, Х.Ғаббасов, С.Досжановтармен бірге қазақ халқының өкілі болып қатысады. Сол жолы Сібір кеңесінің құрамына қабылданады. 1917 жылы желтоқсанның 5-13 күндері аралығында Орынборда жалпықазақ съезіне қатысып, Алаш автономиясының халық кеңесіне кандидат болып сайланады. Итбаев Ережептің кейінгі өмірі туралы дерек жоқ.