Ескелді ауданы
| Қазақстан ауданы | |
| Ескелді ауданы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Облысы | |
| Аудан орталығы | |
| Ауылдық округтер саны |
11 |
| Ауыл саны |
33 |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
44°54′12″ с. е. 78°29′42″ ш. б. / 44.90333° с. е. 78.49500° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 44°54′12″ с. е. 78°29′42″ ш. б. / 44.90333° с. е. 78.49500° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты |
1928 |
| Жер аумағы |
4,3 мың км² |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
46631[1] адам (2019) |
| Ұлттық құрамы |
қазақтар (74,54%), орыстар (20,51%), украиндар (0,18%), немістер (1,09%), шешендер (0,39%), корейлер (1,00%), поляктар (0,06%), татарлар (1,49%), ұйғырлар (0,24%), басқалары (0,27%)[2][3] |
| Сандық идентификаторлары | |
| Пошта индексі |
040500-040520[4] |
| Автомобиль коды |
05 |
|
| |
Ескелді ауданы — Алматы облысындағы әкімшілік бөлініс. Аудан орталығы – Қарабұлақ ауылы.
Географиялық орны, жер бедері[өңдеу]
Ескелді ауданының жері негізінен Жетісу (Жоңғар) Алатауын екіге бөліп тұрған Көксу депрессиясы мен тау аралық ойыста орналасқан. Ауданның шығыс бөлігі – басын мәңгі қар мен мұз басқан биік тау сілемдерінен тұрады, мұнда ауданның ең биік жері (4016 м) орналасқан. Батысы – Көксу, Қаратал өзендері аңғарын қамтыған тегіс жазық. Мұнда аласа таулар (Дауылбай тауы, 922 м) мен қыраттар (Қызылжар, 932 м) кездеседі. Аудан аумағынан ағып өтетін Қаратал өзенінің Қараой, Шежі, Шымбұлақ және Көксу өзендерінің Құсақ, Жаңғыз салалары биік таулардан бастау алады. Ауданда аумағы кіші Үшкөл және Жасылкөл көлдері бар. Жер қойнауынан алтын, күміс (Бурақой), қорғасын, мырыш (Текелі, Батыс Текелі) кентастары өндіріледі. Мәрмәр, әктас кендері барланған.
Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі[өңдеу]
Климаты континенттік. Қысы суық, жазы ыстық әрі қуаң (батысында). Жазық өңірдегі қаңтардың орташа температурасы –8 – 11°С. Шілденің орташа температурасы жазық жерінде 23°С-тан, таулы өңірде 18°С-қа дейін өзгереді[5]. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері жазықта 250 – 350 мм, тауда 800 – 1000 мм. Шөлейтті дала белдеміне тән жазық бөлігінің топырағы сортаң, құмдақ сұр және қоңыр келеді, таулы өңірінің топырағы қоңыр, қызыл қоңыр, шалғынды қара. Өсімдіктерден жусан, сұлыбас, сүттіген, бетеге, қызыл мия, тал, шырғанақ, ырғай, долана, алма ағашы, қайың, шырша, қарағай өседі. Қасқыр, түлкі, қоян, аю, барыс, борсық, таутеке, арқар, марал, қырғауыл, кекілік, сарышұнақ, аламан, т.б. мекендейді. Таулы өңірінде «Жетісу аяқты балығы» мемлекеттік қорықшасы (4,8 мың га) орналасқан.
Шаруашылығы[өңдеу]
Ауданда өнеркәсіп бағытында 6 кәсіпорын жұмыс істейді. Ірісі – «Алматы қанты» жабық акционерлік қоғамы. Ескелді би ауданының ауыл шаруашылығына жарамды жері 580,4 мың га (2006). Оның 51,4 мың га жері жыртылған, шабындық 16,4 мың га, жайылымдар 506,7 мың га жерді құрайды. Аудан жерімен Түрксіб темір жолы және Алматы – Өскемен автомобиль жолдары өтеді.
Халқы[өңдеу]
Тұрғындар саны – 46631 (2019).
- ұлттық құрамы: қазақтар (74,54%), орыстар (20,51%), украиндар (0,18%), немістер (1,09%), шешендер (0,39%), корейлер (1,00%), поляктар (0,06%), татарлар (1,49%), ұйғырлар (0,24%), {{nobr|басқалары (0,27%).
Ауылдық округтер[өңдеу]
Аудандағы 33 елді мекен 11 ауылдық округтерге біріктірілген:
- Алдабергенов ауылдық округі
- Ақын Сара ауылдық округі
- Бақтыбай Жолбарысұлы ауылдық округі
- Жалғызағаш ауылдық округі
- Көкжазық ауылдық округі
- Қайнарлы ауылдық округі
- Қарабұлақ ауылдық округі
- Қаратал ауылдық округі
- Қоңыр ауылдық округі
- Сырымбет ауылдық округі
- Төлеңгіт ауылдық округі
Дереккөздер[өңдеу]
- ↑ Алматы облысының Статистика департаменті. 01.07.2019
- ↑ Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі. Қазақстан Республикасы тұрғындарының облыстар, қалалар мен аудандар, жынысы мен жас ерекшелігі топтары, этностық бөлігі бойынша 2019 жылдың басындағы саны
- ↑ 2009 жылғы санақ бойынша Қазақстан тұрғындарының ұлттық құрамы
- ↑ Қазақстан почталық индекстері
- ↑ Жетісу энциклопедия. - Алматы: «Арыс» баспасы, 2004 жыл. — 712 бет + 48 бет түрлі түсті суретті жапсырма. ISBN 9965-17-134-3
| |||||||||||||||||
| ||||||