Еуропа мемлекеттерінің және тәуелді аймақтарының тізімі
Еуропа — Азиямен бірігіп жер аумағы бойынша ірі құрлық болып табылатын Еуразияны құрайтын, алты дүние бөліктерінің бірі. Еуропаның жер аумағы — 10 млн км², халқы — 730 млн адам.
Еуропа елдері төрт аймаққа бөлінеді: Батыс, Шығыс, Солтүстік және Оңтүстік. Кейбір географтар бесінші аймақты бөледі — Орталық Еуропа. Қырғи Қабақ Соғыс кезінде Батыс аймаққа капиталисттік, ал Шығысқа — социалисттік мемлекеттерді кіргізген.
Жалпы Еуропада 65 ел: олардың ішінде 50 тәуелсіз мемлекет, 9 тәуелді аймақ және 6 танылмаған республикалар енеді. 14 мемлекет аралдық, 19 — құрлық ішілік және 32-сі теңіздер мен мұхиттарға шығуға мүмкіндіктері бар ел.
Үш мемлекет — Қазақстан, Түркия және Ресей шекарасы көптеген деректер бойынша Еуропаға да Азияға да кіреді; сондай-ақ екі мемлекет (Әзірбайжан және Грузия) көптеген деректер бойынша, соның ішінде ресейлік[1][2] және батыстық[3], деректер бойынша Азия аумағына да Еуропа аумағына да енеді[4][5][6]\, сондай-ақ Закавказья және Кипрдың шекарасы Еуропамен тығыз байланыста.[7].
Сондай-ақ Еуропаға барлық Жерортатеңіздік мемлекеттер де кіреді.
27 мемлекет Еуроодақтың, 25 НАТО блогының мүшесі, ал Еуропа кеңесіне 47 мемлекет енеді.
Еуропа шекарасында дүние жүзіндегі ең алып мемлекет — Ресей, сондай-ақ ең кіші мемлекет (Ватикан) орналасқан.
Түсініктемелер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Елдер БҰҰ-ның номенклатурасы бойынша аймақтарға бөлінген.
- Елдердің сорттамасы әліпбилік ретпен орналасқан.
- Жер аумағы шаршы километр, халық тығыздығы адам/км², ЖІӨ $US миллиард бойынша көрсетілген.
- Елдердің түсі географиялық орналасуына сай:
- аралдық,
- құрлықішілік,
- жағалаулық көрсетілген.
- Елдердің басқару формасы бойынша түстері:
- конституциялы,
- парламенттік монархиялар,
- президенттік,
- парламенттік,
- аралас республикалар.
Негізгі аймақтар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Батыс Еуропа
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Батыс Еуропа — негізінен латын тілді мемлекеттерді біріктіріп отырған, геосаяси аймақ.
Аймақта латын әліпбиі басым. Негізгі дін католицизм және протестантизм болып табылады.
Атауы (Ресми атауы) |
Байрақ | Елорда | Тіл | Валюта | Жер аумағы, км² Аумағы бойынша нешінші орында |
Халқы Тығыздығы |
ЖІӨақт ЖІӨ халық жанына шаққанда |
Карта |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Аустрия (Аустрия республикасы) |
Вена | Неміс | Еуро | 113 |
83 87191 |
8 206 52436 000 |
279,5||
Бельгия (Бельгия Патшалғы) |
Брюссель | Неміс; нидерланд; француз |
Еуро | 136 |
32 545318 |
10 511 00029,814 |
309,01||
Ұлыбритания[8] (Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Құрама Патшалығы) |
Лондон | Ағылшын | Фунт стерлинг | 76 |
244 820247 |
60 776 23830 900 |
1736,377||
Германия (Германия Федеративті Республикасы) |
Берлин | Неміс | Еуро | 61 |
357 022231 |
82 310 00031 472 |
2609||
Ирландия[8] (Ирланд Республикасы) |
Дублин | Ирланд; Ағылшын |
Еуро | 117 |
70 27360,3 |
4 240 00043 600 |
177,2||
Лихтенштейн (Лихтенштейн княздігі) |
Вадуц | Неміс | Швейцар франкі | 189 |
160,4217 |
34 90525 000 |
0,825||
Люксембург (Ұлы Люксембург герцогтігі) |
Люксембург | Люксембург; Неміс; француз |
Еуро | 176 |
2586,4183 |
473 00071 400 |
33,87||
Монако (Монако княздігі) |
Монако | француз | Еуро | 193 |
1,9518 285 |
35 65627 000 |
0,870||
Нидерланд (Нидерланд патшалығы) |
Амстердам | Нидерланд | Еуро | 131 |
41 526396 |
16 440 13326 096 |
477,4||
Франция (Француз Республикасы) |
Париж | француз | Еуро | 47 |
547 030114 |
61 875 82228 647 |
2230||
Швейцария (Швейцария Конфедерациясы) |
Берн | Неміс; итальян; ретороман; француз |
Швейцар франкі | 132 |
41 290181,4 |
7 489 37030 723 |
230,1
Шығыс Еуропа
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Шығыс Еуропа — Еуропаның шығыс бөлігінде орналасқан геосаяси аймақ. Жер аумағы бойынша ең үлкен еуропалық аймақ.
Аймақ Византия империясының гүлденуі кезеңінде құрылған.
Негізгі дін православие және католицизм болып табылады. Аймақта кириллица және латиница қолданылады.
Атауы (Ресми атауы) |
Байрақ | {Елорда | Тіл | Валюта | Жер аумағы, км² Аумағы бойынша нешінші орында |
Халқы Тығыздығы |
ЖІӨақт ЖІӨ халық жанына шаққанда |
Карта |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Беларусь (Беларусь республикасы) |
Минск | Белорус; орыс |
Белорус рублі | 83 |
207 60049 |
9 689 80013 864 |
130,8||
Болгария (Болгария республикасы) |
София | Болгар | Лев | 102 |
110 91068,9 |
7 640 24010 677 |
66,113||
Мажарстан (Венгрия) |
Будапешт | Мажар | Форинт | 109 |
93 030108 |
10 059 00011 218 |
109,483||
Молдавия (Молдова республикасы) |
Кишинёв | Молдава | Молдава лейі | 135 |
33 843111,4 |
3 395 6001 187 |
4,021||
Польша (Польша республикасы) |
Варшава | Поляк | Злотый | 68 |
312 685123 |
38 636 15716 600 |
632||
Ресей (Ресей Федерациясы) |
Мәскеу | Орыс | Ресей рублі | 1 |
17 098 2428,3 |
143 530 900[9] 16 700[9] |
2380||
Румыния (Румыния) |
Бухарест | Румын | Румын лейі | 78 |
237 50091 |
22 276 05616 800 |
270||
Словакия (Словакиялық Республика) |
Братислава | Словац | Еуро | 126 |
48 845111 |
5 431 36314 987 |
81,4||
Украина (Украина) |
Киев | Украин | Украин гривні | 43 |
603 70076,9 |
46 314 7368 624 |
337,3||
Чехия (Чех Республикасы) |
Прага | Чех | Чех кронасы | 114 |
78 866129 |
10 241 13818 308 |
187,5
Солтүстік Еуропа
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Солтүстік Еуропа — скандинавиялық және прибалтика мемлекеттерді біріктіретін, Еуропаның солтүстігінде орналасқан геосаяси аймақ.
Аймақтағы басым дін лютерандық және протестантизмнің басқа бағыттары.
Атауы (Ресми атауы) |
Байрақ | Елорда | Тіл | Валюта | Жер аумағы, км² Аумағы бойынша нешінші орында |
Халқы Тығыздығы |
ЖІӨақт ЖІӨ халық жанына шаққанда |
Карта |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Дания (Дания патшалығы) |
Копенгаген | Дат | Дат кронасы | 130 |
43 094126,4 |
5 447 08434,700 |
187,977||
Исландия (Исландия) |
Рейкьявик | Исланд | Исланд кронасы | 104 |
103 1253,1 |
316 25240 277 |
12,172||
Норвегия (Норвегия патшалығы) |
Осло | Норвег | Норвег кронасы | 66 |
385 19912 |
4 681 13472 305,6 |
335,3||
Латвия (Латвия республикасы) |
Рига | Латыш | Лат | 121 |
64 58935 |
2 266 82212,896 |
29,214||
Литва (Литва республикасы) |
Вильнюс | Литов | Лит | 120 |
65 20055 |
3 483 97215 000 |
49,49||
Финляндия (Финляндия Республикасы) |
Хельсинки | Фин; швед |
Еуро | 63 |
338 14515,4 |
5 219 73234,819 |
163||
Швеция (Швеция патшалығы) |
Стокгольм | Швед (де-факто) |
Швед кронасы | 55 |
449 96420 |
9 196 22736 900 |
333,1||
Эстония (Эстония республикасы) |
Таллин | Эстон | Еуро | 132 |
46 22729 |
1 340 60221 800 |
26,85
Оңтүстік Еуропа
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Оңтүстік Еуропа — Еуропаның оңтүстік аймағында орналасқан, оңтүстік славян, романо және грек мемлекеттері құрайтын геосаяси аймақ.
Аймақ Ежелгі Грек заманында құрыла бастаған және Рим империясының гүлдену кезінде толығымен құралды.Бұл ең көне еуропалық аймақ.
Дін: православие және католицизм.
Атауы (Ресми атауы) |
Байрақ | Елорда | Тіл | Валюта | Жер аумағы, км² Аумағы бойынша нешінші орында |
Халқы Тығыздығы |
ЖІӨақт ЖІӨ халық жанына шаққанда |
Карта |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Албания ( республикасыАлбания) |
Тирана | Албан | Лек | 139 |
28 748134 |
3 600 5236649 |
21,160||
Андорра (\Андорра княздігі) |
Андорра-ла-Велья | Каталан | Еуро | 178 |
468154 |
71 82238 800 |
2,77||
Босния және Герцеговина (Босния және Герцеговина) |
Сараево | Босний; серб; хорват |
Конверттелетін марка | 127 |
51 19776 |
3 981 23910 715 |
42,998||
Ватикан[10] (Ватикан Мемлекет Қаласы) |
Ватикан | Латын |
Еуро | 234 |
0,441780 |
821— |
—||
Грекия (Грек Республикасы) |
Афина | Грек | Еуро | 94 |
131 99084 |
11 216 70836 983 |
412,521||
Испания[11] (Испания патшалығы) |
Мадрид | Испан | Еуро | 51 |
504 03090 |
45 200 73733 700 |
1310||
Италия (Италия Республикасы) |
Рим | Итальян | Еуро | 71 |
301 318197 |
59 448 16732 319 |
1888||
Македония (Солтүстік Македония) |
Скопье | Македон | Македон денара | 148 |
25 71379 |
2 038 5147645 |
16,94||
Мальта (Мальта республикасы) |
Валлетта | Мальтий; ағылшын |
Еуро | 185 |
3161282 |
402 00023 200 |
9,342||
Португалия[11] (Португалия Республикасы) |
Лиссабон | Португал | Еуро | 109 |
92 391114 |
10 642 83623 464 |
232||
Сан-Марино (Сан-Марино Мәртебелі Республикасы) |
Сан-Марино | Итальян | Еуро | 191 |
61468,6 |
28 11934 600 |
0,904||
Сербия (Сербия республикасы) |
Белград | Серб | Серб динары | 113 |
88 361115 |
10 150 26510 985 |
81,982||
Словения (Словения республикасы) |
Любляна | Словен | Еуро | 153 |
20 27399,6 |
2 023 35828 010 |
48,383||
Хорватия (Хорватия республикасы) |
Загреб | Хорват | Хорват кунасы | 126 |
56 54281 |
4 453 50016 758 |
74,419||
Черногория (Черногория) |
Подгорица | Черногор | Еуро | 160 |
13 81250 |
684 7363800 |
3,443
Арнайы аймақтар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Бір бөлігі Еуропада орналасқан Азия мемлекеттері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Атауы (Ресми атауы) |
Байрақ | Елорда | Тіл | Валюта | Жер аумағы, км² Аумағы бойынша нешінші орында |
Халқы Тығыздығы |
ЖІӨақт ЖІӨ халық жанына шаққанда |
Карта |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Қазақстан (Қазақстан республикасы) |
Астана | Қазақ |Орыс | Қазақстан теңгесі | 9 |
2 724 9006,0 |
16 560 000[12] 13 000[12] |
214,4||
Түркия (Түркия республикасы) |
Анкара | Түрік | Түркия лирасы | 36 |
780 58093 |
71 158 647[13] 14 600[13] |
1026
Бұл мемлекеттер толығымен Азияда орналасқан
Атауы (Ресми атауы) |
Байрақ | Елорда | Тіл | Валюта | Жер аумағы, км² Аумағы бойынша нешінші орында |
Халқы Тығыздығы |
ЖІӨақт ЖІӨ халық жанына шаққанда |
Карта |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Әзірбайжан (Әзірбайжан республикасы) |
Баку | Әзірбайжан | Әзірбайжан манаты | 112 |
86 600105 |
9 235 000[14] 10 200[14] |
93,02||
Грузия (Грузия) |
Тбилиси | Грузин | Грузин лариі | 118 |
69 70063 |
4 385 400[15] 5400[15] |
24,51
Тәуелді аймақтар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Атауы (Ресми атауы) |
Байрақ | Елорда | Ел | Тіл | Валюта | Жер аумағы, км² Аумағы бойынша нешінші орында |
Халқы Тығыздығы |
ЖІӨақт ЖІӨ халық жанына шаққанда |
Карта |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Аланд (Аланд аралдары[16]) |
Мариехамн | Финляндия | Швед | Еуро | 13 517 | 17,5 |
26 711— | ||
Гернси (Бейливик Гернси) |
Сент-Питер-Порт | Ұлыбритания | Ағылшын | Гернси фунты, фунт стерлингов |
78 | 836,3 |
65 57340 000 |
2,59||
Гибралтар (Гибралтар Мемлекеттік Меншігі) |
Гибралтар | Ұлыбритания | Ағылшын | Гибралтар фунты, фунт стерлинг |
6,8 | 4290 |
27 92138 200 |
1,066||
Джерси (Бейливик Джерси) |
Сент-Хелиер | Ұлыбритания | Ағылшын; француз |
Джерси фунты, фунт стерлинг |
116 | 760 |
89 30040 000 |
3,6||
Остров Мэн (Мэн Аралы Мемлекеттік Меншігі) |
Дуглас | Ұлыбритания | Мэн; Ағылшын |
фунт, фунт стерлинг |
572 | 131,2 |
80 05835 000 |
2,113||
Фарер (Фарер аралдары) |
Торсхавн | Дания | Фарер; дат |
Дат кронасы | 1399 | 33,1 |
48 22845 250 |
2,2||
Шпицберген (Свальбард[17]) |
Лонгйир | Норвегия | Норвег | Норвег кронасы | 61 022 | 0,04 |
2321— |
Танылмаған немесе жартылай танылған елдер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Атауы (Ресми атауы) |
Байрақ | Елорда | Ел | Тіл | Валюта | Жер аумағы, км² Аумағы бойынша нешінші орында |
Халқы Тығыздығы |
Карта |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Косово[18] (Косово республикасы) |
Приштина | Сербия | Албан; серб |
Еуро | 10 887 | 220 |
2 200 000||
Транснистрия[19] (Транснитрия Молдов Республикасы) |
Тирасполь | Молдавия | Молдав; орыс; украин |
рубль | 4163 | 133 |
533 500
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Русское географическое общество. А. А. Чибилёв. Еуро-Азиатская граница: история вопроса и современные представления. Феномен Евразия: две части света на одном материке Мұрағатталған 17 сәуірдің 2013 жылы. (орыс.)
- ↑ Еуропа // Словари и энциклопедия на Академике (орыс.)
- ↑ Europe (ағыл.) — Британника энциклопедиясында
- ↑ Martin W. Lewis, Kären Wigen The myth of continents: a critique of metageography — University of California Press. — Б. 28. — ISBN 0-520-20743-2.
- ↑ CIA Factbook 2011 Мұрағатталған 8 қаңтардың 2017 жылы. (ағыл.)
- ↑ National Geographic Atlas of the World — 7th. — Washington, DC: National Geographic, 1999. — ISBN 0-7922-7528-4. «Europe» (pp. 68-9); «Asia» (pp. 90-1): «A commonly accepted division between Asia and Europe … is formed by the Ural Mountains, Ural River, Caspian Sea, Caucasus Mountains, and the Black Sea with its outlets, the Bosporus and Dardanelles.»
- ↑ worldatlas., The Middle East The Middle East. — «As a point-of-interest, Armenia and Azerbaijan have long been associated with the Middle East, but in recent years, some sources now consider them to be more closely aligned with Europe based on their modern economic and political trends. We have moved in that direction, and the same applies for the island country of Cyprus, as it does for Georgia, the former Russian republic.» Басты дереккөзінен мұрағатталған 14 қазан 2012. Тексерілді, 30 қыркүйек 2012.
- ↑ a b Ұлыбритания мен Ирландияны Батыс, сондай-ақ Солтүстік Еуропаға да еңгізеді
- ↑ a b The World Factbook, Russia, 2011
- ↑ Ватикан парламенттік монархияның қасиеттеріне ие болғанымен, теократтық монархия болып табылады.
- ↑ a b Испания мен Португалияның Оңтүстік Еуропаға да Батыс Еуропаға да кіргізеді.
- ↑ a b The World Factbook, Kazakhstan, 2011
- ↑ a b The World Factbook, Turkey, 2011
- ↑ a b The World Factbook, Azerbaijan, 2011
- ↑ a b The World Factbook, Georgia, 2011
- ↑ Аланд аралдарының ішкі заңдары бойынша Финляндия бөлігі ретінде танылады.
- ↑ Свальбард (Шпицберген) ішкі заңдары бойынша Норвегия патшалығының иелігі болып табылады. 1920
- ↑ Жартылай танылған мемлекет
- ↑ Танылмаған мемлекет
Сілтемелер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Ресми сайт Еуропа кеңесі (орыс.)
- Ресми сайт Еуропалық одақ (ағыл.) және басқа тілдер ЕС
- Ресми сайт ЕҚЫҰ (ағыл.)
|
|