Жазба

Жазба, математикада —

1. Қисық сызықтың жазбасы — ұзындығы берілген қисық сызықтың ұзындығына тең болатын түзу кесіндісі. Мұндай кесіндіні іздеу қисық сызықты түзулеу деп аталады. Қисық сызықтың жазбасы деп кейде оның эвольвентасы түсініледі.
2. Көпжақтың жазбасы — берілген көпжақты алу үшін оның қабырғалары мен төбелері бойынша жапсыру тәртібі көрсетілген көпбұрыштардың жиыны. Жапсыру тәртібі мынадай шарттарды қанағаттандыруы тиіс: а) жапсырылатын қабырғалардың ұзындықтары бір-біріне тең болуы керек; ә) көпбұрыштың әрбір қабырғасы басқа көпбұрыштың бір қабырғасымен ғана жапсырылады; б) бір-біріне жапсырылған көпбұрыштар арқылы кез келген басқа көпбұрышқа өтуге болады. 1-суретте кубтың жазбасы көрсетілген.
3. Қисық беттің жазбасы — бірі-бірімен жапсыру арқылы берілген қисық бетті құруға арналған жазық фигуралардың жинағы. Мысалы, цилиндрдің бүйір бетінің жазбасы тік төртбұрыш (2-сурет), ал тік дөңгелек конустың жазбасы дөңгелек секторы (3-сурет) болады. Жазба ұғымы элементар геометрияда, сызуда, топологияда және дөңес беттер геометриясында қолданылады.

Сілтемелер

Қазақ энциклопедиясы