Жағастай дембеті

Mertensia dshagastanica
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар (unranked) Asterids Сабы: Incertae sedis Тұқымдасы: Айлауықтар тұқымдасы Кіші тұқымдасы: Boraginoideae Тайпасы: Cynoglosseae Тегі: Дембет Түрі: M. dshagastanica
Екі-есімді атауы
Mertensia dshagastanica Эдуард Людвигович Регель

Жағастай дембеті (лат. Mertensia dshagastanica) – айлауықтар тұқымдасы, дембет туысына жататын көп жылдық көлеңке сүйгіш өсімдік.

Қазақстанда Кетпен (Ұзынқара) тауындағы Қалжат сайында өседі. Биіктігі 15 см-дей. Тамыр жапырақтарының сағақтары ұзын, жүрекше тәрізді. Сабағында ұсақ жапырақтары кезектесіп орналасады. Көгілдір гүлдері шар тәрізді шоғырланған. Тұқымынан көбейеді. Маусым – шілде айларында гүлдеп, тамыз – қыркүйекте жеміс береді. Жемісі жаңғақша, сырты тегіс болады.

Жағастай дембеті – өте сирек кездесетін реликт өсімдік. Оның өсу ареалының жылдан-жылға таралуына байланысты қорғауға алынып, Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген.