Жаңадария

Жаңадария — Сырдария өзенінің құрғап қалған ескі арнасы. Сырдарияның Қызылорда қаласының тұсындағы сол жағалауынан басталып оңтүстік-батысқа қарай, Қарақалпақстан жеріне кетеді.

өзен 680 км, жоғарғы және төмен арналарының ені 50 м, орта тұсы тармақталып 200 — 400 м-ге жетеді. Тереңд. 2 — 2,5 м. Бұл тұста құм қайырлар мен аралдар кездеседі және өте иректеліп келген. Жер бедерін аллювий шөгінділері жапқан. Жаңадария өңірінен бұрынғы егіншілік пен қыстау орындары табылған. Табиғи ағыны көктемнің су тасқыны кезінде болады. Грунт суы жақын жатқан ойысты жерлерінің сор, сортаң және сазды топырағында қамыс, құрақ шоғырлары кездеседі. Қазақстандағы ең ірі сексеуіл “орманы” да осы Жаңадария бойында.

Жаңадария каналы

Жаңадария каналы — Қызылорда облысындағы суғару-суландыру жүйесі. Сырдария өзенінің сол жағасында орналасқан. Канал 1958 — 1968 жылы іске қосылған. Ұзындығы 592,3 км, оның 535,5 км-і табиғи арнамен жүргізілген. Каналда 19 гидротехникалық құрылыстар салынған. Су ағыны каналдың бас жағында 50 м³/с. Каналдың арнасы 200 м³/с су өткізе алады. Бастауынан (Қызылорда бөгеті тұсынан) 210 км жерде Жаңадария Каналының бір тармағы — Қуаңдария каналы басталады. Оның ұзындығы 436,4 км, су ағыны 60 м³/с. Жаңадария Каналы Сырдария, Жалағаш, Қармақшы, Қазалы аудандары шаруашылықтарының егістіктерін, бау-бақшаларын суарып, 20 мың га табиғи шабындықтарын, 1 млн. га жайылымдарын суландырады.

Сілтемелер

Қазақ энциклопедиясы