Жоба:Инкубатор/Cүйкімді агрессия
 | Бұл мақала әлі тексерістен өтпеді. Тексерілмеген мақалалардағы мәліметтер сенімсіз болуы мүмкін.
|
Сүйкімді агрессия немесе ойнақы агрессия - бұл сәби бала немесе жас жануар сияқты сүйкімді нәрсені көруден туындайтын сыртқы агрессивті мінез-құлық. Сүйкімді агрессиядан өтетін адамдар әдетте сүйкімді затты көргенде тістеніп, жұдырықтарын қысады немесе өздері сүйкімді деп санайтын нәрсені тістеуге, шымшу және қысуға дайын болуы мүмкін, бірақ іс жүзінде зиян тигізбейді немесе зиян келтіргісі келмейді.[1] [2]
Терминология[қайнарын өңдеу]
Сүйкімді агрессия түсінігіне алғашқы зерттеуді Ориана Арагон жүргізді. 2013 жылы 18 қаңтарда Ребекка Дайер мен Арагон "Сүйкімді агрессия" терминін Society for Personality and Social Psychology жыл сайынғы жиналысында, көтерілген тақырып бойынша алғашқы зерттеулерін ұсынғаннан кейін, бұл термин кеңінен жариялана бастады.[3] [4] 2015 жылы Арагон мен оның әріптестері осы тақырыптағы алғашқы ғылыми мақалаларын жариялады, "Ойнақы агрессия" деген балама терминді қолдана отырып, оған келесідей анықтама берді: Ойнақы агрессия деп кейде балалармен қарым-қатынастарынан байқауға болатын мінез-құлық ерекшеліктерін атайды. Кейде біз қарым-қатынас барысынды бақытты және жарқын болып көрінсек те, бақытты болудан гөрі ашулы болып көрінеміз. Мысалы, кейбір адамдар балаларды көргенде тістеніп, қолдарын қысады, беттерін шипайды немесе "Мен сені жеп қоямын!" дегендей әрекет етеді. Ойнақы агрессия әрекеттерінің әрқайсысын анықтау қиын болар еді, сондықтан әдетте осындай нәрселер ойға алынбайды, оларды тек ойнақы агрессия деп атаймыз.
Басқа тілдерде[қайнарын өңдеу]
Ойнақы агрессия ұғымы бірнеше ағылшын емес терминдерде де көрініс табады.[5] Филиппин тілінде, мысалы, “gigil” сөзі " тістерді қысу немесе сүйкімді нәрсені щипау немесе қысуға деген шыдамсыз ынта"дегенді білдіреді. Индонезия тілінде "gemas" сөзі сүйкімді заттарды көргенде жинақталатын сезімдерді білдіреді, содан кейін ғана тістену немесе қысу деген ұмтылысты сипаттайды. Малай тіліндегі "gram" сөзі сүйкімді агрессияны білдірді, бірақ сонымен бірге екіжақты ашуланшақтықты білдіруі мүмкін.
Әрекеті[қайнарын өңдеу]
Ойнақы агрессия - бұл "диморфты" көріністің бір түрі, онда оң тәжірибе әдетте теріс эмоциялармен байланысты қалыпта туады. Мұндай мінез-құлық әр түрлі жағдайларда, диморфты эмоцияларды бастан өткізетін адамдарда жиі кездеседі және теріс реакция мен позитивті эмоцияны теңдестіру арқылы эмоцияларды реттеуге көмектеседі. Қарқынды позитивті сезімдер көбінесе гибридтік позитивті және типтік теріс реакциялар тудырады. Бұны әдетте адам бақытқа толы болған кезінде байқауға болады, адам шаттықтан жылай бастайды. Эмоцияның мұндай реттелуі "диморфты өрнек" ретінде ойлап табылған. Диморфты өрнек моделі бұл құбылыстың дұрыстығын зерттеу арқылы анықтауға тырысады, оның ішінде сынаудан өтетін адамдарға симпатикалық ынталандыруға ұшырамаған жағдайда және ұшыраған жағдай жайында бірқатар сұрақтар қою арқылы жүзеге асады.
Табиғи бейімделуі[қайнарын өңдеу]
Адамның қамқорлыққа деген табиғи бейімділігі бар. Түр ретінде адамдар ұрпақтарының таралуы үшін ата-аналық күтімге көп арқа сүйейді. Адамдарда, басқа түрлермен салыстырғанда көбею және таралу деңгейі өте төмен, бұл олардың аз ұрпақтарының өмір сүруі үшін ата-ана қамқорлығының маңыздылығын арттырады.[6] Бұл сезімдер белгілі бір шекті түсініктен гөрі, қалыптасқан құндылық болып саналады.
Дереккөздер[қайнарын өңдеу]
- ↑ Oriana R. Aragón, Margaret S. Clark, Rebecca L. Dyer and John A. Bargh (2015) "Dimorphous Expressions of Positive Emotion: Displays of Both Care and Aggression in Response to Cute Stimuli", Psychological Science, 26(3): 259–273 (27 January 2015). doi: 10.1177/0956797614561044
- ↑ "When Too Cute is Too Much, the Brain Can Get Aggressive".
- ↑ Anna Brooks and Ricky van der Zwan (2013) "Explainer: what is cute aggression?" The Conversation, 10 September 2013. Accessed 2 September 2013.
- ↑ Stephanie Pappas (2013) "'I Wanna Eat You Up!' Why We Go Crazy for Cute" LiveScience, 21 January 2013. Accessed 2 September 2013.
- ↑ Amy Smith (2017) "Cute anger management" Lateral magazine, 9 August 2017. Accessed 2 September 2017.
- ↑ Stavropoulos, Katherine (4 December 2018). ""It's so Cute I Could Crush It!": Understanding Neural Mechanisms of Cute Aggression". Frontiers in Behavioral Neuroscience. 12: 300. doi:10.3389/fnbeh.2018.00300. PMC 6288201. PMID 30564109.