Жылқышыбаев Түсіпбай
 | Бұл мақала әлі тексерістен өтпеді. Тексерілмеген мақалалардағы мәліметтер сенімсіз болуы мүмкін.
|
| Жылқышыбаев Түсіпбай | |
| Туған күні |
05 қараша 1931/1932 жыл |
|---|---|
| Туған жері |
ШҚО, Зайсан |
| Қайтыс болған күні |
25 қаңтар 2015 жыл |
| Азаматтығы |
Қазақстан Республикасы |
| Ұлты |
Қазақ |
| Әкесі |
Аманжолов Жылқышыбай |
| Анасы |
Ыдырышқызы Камария |
| Жұбайы |
Тұрысбекқызы Күлшира |
| Балалары |
Түсіпбайқызы Бағдат Түсіпбайқызы Бақыт Түсіпбайқызы Бағила Түсіпбайұлы Асқар Түсіпбайқызы Сауле Түсіпбайқызы Роза Түсіпбайқызы Майшекер Түсіпбайұлы Айдар Түсіпбайқызы Меруерт Түсіпбайқызы Ақмарал |
.png){kind=link}
Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Жылқышыбайұлы Түсіпбай (05.11.1931/32 — 25.01.2015) — тыл ардагері, зиялы тұлға. Жылқышыбаев Түсіпбай 1931 жылы Шығыс Қазақстан облысындағы Зайсан қаласында, зиялы отбасында дүниеге келген. Бұл кезең қазақтың төбесіне найзағайдай тиген ашаршылық пен Сталиндік қуғын сүргіннің дүркіреп іске асырылып жатқан сұрапыл кезеңі еді. Қудалау саясатының зардабын шеккен жанұялардың бірі болды. Ес білгеннен кейін әкесі Түсіпбайды мектепке білім алуға береді. ХХ ғасырдың басындағы білім беру жүйесі молдалар арқылы жүзеге асатын. Бұл кезеңде білім алу өте қиын болатын[1]. 1940 жылы күзде әкесін соғысқа әкетеді. Ұлы Отан соғысы басталған кезде ол небәрі 9 жаста болатын. Соғыстың кесірінен оқуын тастап, ерте жастан колхоз жұмыстарына еңбек етуге тура келді. Алайда, тапсырылған жұмысқа жауапкершілікпен қарап, колхоз жұмыстарына белсенді араласып, қажырлы еңбектенді. Кейіннен тыл жұмыстарына кіріктірілді. Қайсардай қайтпас мінезінің арқасында тағдырдың тәлкегіне төтеп бере алды. Көп қиындықты көрсе де мойымай, ерте есейіп алдына қойған мақсаттарын орындай білді. Ұрпақтарына берген сұхбатында «тылдағы жұмыс қыз ба, әлде ұл ма?! жас па, әлде кәрі ме?! екендігіне қарамайтын» — деп өз естеліктерін жеткізген [2]. Тылдағы ерең еңбегі үшін 1948 жылы 6 сәуірде «1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы қажырлы еңбегі үшін» медалімен марапатталды. Одан соң «1941-1945 жылдардағы соғыс ардагері» белгісі табысталды. Соғыстан кейінгі жылдарда да мемлекет үшін көп қызмет жасаған тұлғалардың бірі. 1952—1955 жылдары кеңес әскерінің қатарында болды. Әскерден кейінгі жылдарда «Ленин» ұжымдық шаруашылығында бухгалтер, ферма бастығы, бригадир, есепші, шекара жасағында механик болып жұмыс істеген. Жылқышыбайұлы Түсіпбай 1958 жылы Күлшира Тұрысбекқызымен отбасын құрды. Екеуі 10 бала мен бірнеше немере тәрбиелеп жеткізді[3]. Түсіпбай нағыз елжанды, ұлтжанды азамат болатын. Білімге аса көңіл бөліп, көп кітап оқитын. Домбыра шертіп, ән салатын. Сонымен қатар, артында қалған ұрпақтарының айтуы бойынша «Өлі разы болмай тірі байымас» дегендей ата-баба аруағына зор көңіл бөлетін. Туыстардың арасындағы қарым-қатынастарын үзбей жылулық танытып, барлығының басын шаңыраққа жиып отыратын.
Шежіресі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Алаш-Орта жүз-Найман...-Белгібай-Төлегетай-Төртуыл [4]-Ақболат-Марқай-Кенен-Сөдек-Майлыбай-Тілеп-Аманжол-Жылқышыбай
Жұбайы туралы қысқаша мәлімет[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тұрысбекқызы Күлшира (18.04.1940-27.09.2005) — «Батыр ана» және «Алтын алқа» ордендерінің иегері. Әкесінің соғысқа кетуіне байланысты Күлшираны атасы Ахмет оқытқан. Ахметовтар жанұясы да тоталитарлық жүйе өршіп тұрған кезде қудалау саясатының зардабы мен тауқыметінің барша ауыртпалылығын бастан кешкен. Бұндай тар заманда қиындықтарды жеңіп, бас көтере білген отбасылардың бірі болатын. Күлшира Тұрысбекқызы кеңес билігі кезінде 1967 жылы 25 шілдеде және 1974 жылы 25 қарашада «Материнства 2 степени», 1977 жылы «Материнства 1 степени» ордендерімен марапатталды. 1980 жылы қазанның 13-і күні КСРО жоғарғы кеңесінің жарлығы бойынша «Батыр ана» орденімен марапатталды. Қайтыс болғаннан кейін, 2006 жылы 5 қыркүйек күні «Алтын алқа» ордені табысталды.
Түсіпбай Жылқышыбайұлының медальдары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- КСРО Жоғарғы Кеңес Президиумының 1948 жылғы 6 сәуірдегі жарлығы бойынша берілген «1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы ерең еңбегі үшін» медалі
- «1941-1945 жылдардағы соғыс ардагері» төс белгісі
- КСРО Жоғарғы Кеңес Президиумының 1985 жылғы 12 сәуірдегі жарлығы бойынша берілген «Ұлы Отан соғысының жеңісіне 40 жыл» медалі
- Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы 21 наурыздағы № 2142 жарлығы бойынша берілген «Ұлы Отан соғысының жеңісіне 50 жыл» медалі
- Қазақстан Республикасы Президентінің 2004 жылғы 14 қыркүйектегі № 1439 жарлығы бойынша берілген «Ұлы Отан соғысының жеңісіне 60 жыл» медалі
- Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 19 наурыздағы № 951 жарлығы бойынша берілген «Ұлы Отан соғысының жеңісіне 65 жыл» медалі
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Алтыбаев Қ., Жапаров Б., Мырзаханов Т. Майдан, тыл ардагерлеріне – тағзым. Өскемен:Рекламный Дайджест, 2015.
- ↑ Ұрпақтарының мәліметтері бойынша.
- ↑ Алтыбаев Қ., Жапаров Б., Мырзаханов Т. Майдан, тыл ардагерлеріне – тағзым. Өскемен:Рекламный Дайджест, 2015.
- ↑ Муканов М.С., Востров В.В. Родоплеменной состав и расселение казахов. А.-А., 1968 ж.