Жүннің шайыры
Жүннің шайыры - (жиропот шерсти) тері ішіндегі тер мен май бездерінен бөлінген заттардан (тер мен жүн майынан) түзілген жаңа химиялық қосылыс. Ж.ш. жүнді қоршаған орта әсерлерінен сақтайды. Бұл қызметті негізінен жүннің шайырының құрамыңдағы жүн майы атқарады. Ж.ш. қойдың тұқымына, өзіндік ерекшелігіне, жынысына, қоректенуіне және ауа-райына байланысты. Биязы жүңді қойларда ж.ш. көп, биязылау жүнді қойларда - орташа, ал қылшық жүнді қойларда - аз болады. Ж.ш. пайдасы көлемінен гөрі, сапасына байланысы. Сапалы ж.ш.-ның түсі ақ және ақ құрамындағы жүн майының йодтық саны және балқу температурасы жоғары болады. Мұндай ж.ш. аз көлемде болса да, жүннің сапасын сақтап, таза жүн шығымының жоғары болуын қамтамасыз етеді. Сапасы төмен ж.ш.-ның түсі сары, қошқыл сары болып келеді. Шамадан тыс көп бөлінген ж.ш. малға зиянды, ондай қойлар суыққа шыдамсыз, таза жүн шығымы өте төмен болады. Қой тұқымын асылдандыру ісінде Ж.ш. сапасына үлкен мән беріледі. Ж.ш.-ының ланолині құнды медициналық косметикалық шикізат болып табылады.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ә.Байжұманұлы, К.Бекболатұлы. Мал шаруашылығы сөздігі. Алматы-2011. ISBN 978-601-7254-21-6
 | Бұл мақаланың сәйкес санаты қойылмаған. |