Замбия Коппербелті

Замбия Картасы

Замбия Коппербелті - Конго Демократиялық Республикасына тиісті жер жолағы солтүстіктен сыналай еніп, Замбия аумағын екі жеке облысқа: халық аз қоныстанған шығысқа және ел халқының басым бөлігі тұратын батысқа бөледі. Замбия терең өзен аңғарлары, көл қазаншұңқырлары, сирек және аздаған батпақтары бар аласа төбелі үстіртте орналасқан. Аумағының 4/5 бөлігі Замбези өзенінің (оның атынан ел атауы шыққан) алабында орналасқан. Ағысы катты бұл өзенде иірімдер мен су қүламалары көп. Мұндағы климат субэкваторлық, алайда елдің биігірек орналасуына орай Африканың басқа аудандарына қарағанда ыстық емес.

Ең ыстық айдың (қазан) орташа температурасы 23—27°С. Елдің солтүстігінде шығу тегі тектоникалық Танганьика, Мверу жәнө Бангвеулу сияқты ірі көлдер орналасқан. Ел ландшафтысының сипатты белгісі — биік шөпті саванналар мен саванналық ормандар. Рұқсатсыз аң аулаушылық иілдер мен мүйізтұмсықтардың санын күрт азайтқанымен, Замбияны көптеген жануарлар мекендейді. Оларды қорғау үшін ұлттық саяжайлар мен қорықтар құрылған. Замбия — аграрлы ел, ауыл шаруашылығына Халықтың басым бөлігі қамтылған. Жүгері, қант құрағын, маниок пен бидай өсіре отырып, Замбия өзін азық-түлікпен толық дерлік қамтамасыз етеді.

Ел халқы бір тектес емес: 73-тей этникалық топтар бар, бірақ олардың арасында болатын қақтығыстар өте сирек.

Табиғат ресурстары

Бангвеулу көліндегі Батпақтар.

Елдің оңтүстік шекарасының көпшілік бөлігін алатын Замбези өзенінің орта ағысында дүние жүзіндегі ең ірі су құламаларының бірі, суы 1200 метрден құлайтын Виктория су құламасы қалыптасады. Су құламасының ені 1800 м-ге жетеді. Виктория су құламасынан ағыс бойымен 100 км төменірек жерде үлкен су қоймасы Кариба орналасқан. Осы жерге салынған СЭС электр қуатымен тек Замбияны ғана емес, көрші мемлекет - Зимбабвені де қамтамасыз етеді. Елдің негізгі байлығы - дәстүр бойынша экспортқа шығарылатын мыс пен кобальт. Мыстың ірі корлары елдің орталығындағы коппербелт мыс бeлдeyi) деп аталатын өнеркәсіптік аймаққа шоғырланған. Мұнда мыс кенін өндіру мен кайта өңдеу жүзеге асырылады.

Әзірше ел экспортының 85%-ын мыс құрап отыр. Замбияның гүлденуі дүниежүзілік рыноктағы мыстың бағасына тәуелді, ал ол соңғы кездері түсіп бара жатыр. Басқа минералдардан елде мырыш, қорғасын, алтын, күміс, селен, мәрмәр өндіріледі. Сондай-ақ асыл тастар — изумруд, аквамарин, аметист және аздаған мөлшерде алмас өндіру жүргізілуде.

Замбиялық ақық түсті малахит дүние жүзіне кең танымал. Табиғат әлемінің сан алуандығы мен әдемілігі бұл елге көптеген туристерді тартады.

2002 жылы туризмнен түскен пайда 2000 жылмен салыстырғанда 25%-ға дерлік артты.