Заттай дәлелдеме

Заттай дәлелдеме -1)қылмыстық іс жүргізуде – қылмыс құралдары ретінде пайдаланылған не қылмыстың ізі сақталған немесе қылмыстық әрекеттердің нысандары болған заттар, сондай-ақ, қылмыстық жолмен жиналған ақша және өзгедей құндылықтар, қылмысты табуға, нақты мән-жайларды анықтауға, кінәлілерді табуға не айыптауды жоққа шығаруға немесе жауаптылықты жеңілдетуге құрал болуы мүмкін басқа да заттар. Заттай дәлелдемені сақтау ережелері, оларды сақтау мерзімі, сондай-ақ, қылмыстық істі шешу кезінде Заттай дәлелдеме жөнінде қолданылатын шаралар “Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексінің” тиісті баптарында айқындалған;

2) азаматтық іс жүргізуде – іс үшін маңызды мән-жайларды анықтау құралы болуы мүмкін заттар. Бұл орайда заттай дәлелдемені ұсынушы немесе оларды талап етіп қаузаушы тұлға осы заттай дәлелдемеде іс үшін маңызы бар қандай мән-жайлардың анықталуы мүмкін екенін көрсетуге міндетті. Заттай дәлелдемені талап ету және ұсыну тәртібі, оларды ұсынуға, сақтауға және қайтаруға міндеттіліктер туралы ережелер, заттай дәлелдемені қарауға қойылатын талаптар “Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу кодексінің” тиісті бабында айқындалған;

3) төрелік сот ісін жүргізуде – өзінің сыртқы түрімен, ішкі қасиеттерімен, табылған жерімен немесе басқадай белгілерімен іс үшін маңызды мән-жайларды анықтау құралы болуы мүмкін заттар. Заттай дәлелдеме жалпы ереже бойынша төрелік сотта сақталады, ал төрелік сотқа жеткізу мүмкін болмайтын заттар олардың табылған жерінде сақталады. Олар толық сипатталуға, ал қажет болған жағдайда фото-, телетаспаға түсірілуге тиіс. Заттай дәлелдемені сақтауға жұмсалатын шығынды тараптар бөліседі. Төрелік сот пен сақтаушы заттай дәлелдеменің өзгеріссіз сақталуына шаралар қолданады. Бүлінгіш заттарды төрелік сот олардың табылған жерінде дереу қарап, зерттейді. Төрелік соттың шешімі заңды күшіне енгеннен кейін заттай дәлелдеме иелеріне қайтарылады, не сот шешімімен осы заттарға құқылы деп таныған тұлғаларға табысталады, не сот белгілеген өзгедей тәртіппен сатылады. Заттай дәлелдемені меншіктену мәселелері бойынша төрелік сот ұйғарым шығарады. Заң бойынша жекелеген тұлғалардың иелігінде бола алмайтын заттар тиісті ұйымға беріледі.