Зерттеу реакторы

Реактор.

Зерттеу реакторы – активті аймағы нейтрон мен ɤ-сәулелерінің көзі болатын ядролық реактор. Ол ғылым мен техниканың әр түрлі саласында (ядро және нейтрон физикасы, қатты дене физикасы, ядролық және радиациялық химия, материалтану, биология, медицина, т.б.) зерттеулер жүргізуге арналған. Зерттеу реакторында ыдырайтын материал орналасқан активті аймақ, ал жылулық нейтронды реакторларда мұның үстіне нейтронды баяулатқыш (кәдімгі немесе ауыр су, графит, бериллий, т.б.) болады. Зерттеу реакторында активті аймақ жылу әкеткішпен жабдықталады. Активті аймақтың төңірегінде нейтрондарды шағылдырғыш орналастырылады. Шапшаң нейтрондармен араласпаған жылулық нейтрондардың қуатты ағынын алу үшін жылулық бағана деп аталатын құрылғы қолданылады. Ол жақсы баяулатқыштан (көбінесе, графиттен) жасалады. Жылулық бағананың бір ұшы тікелей активті аймақта орналасады да, екінші ұшы тәжірибе жүргізетін бөлмеге шығарылады. Зерттелетін материалды активті аймаққа орналастыру үшін арнаулы жабдықтар не арналар қолданылады.

Зерттеу реакторы активті аймағындағы нейтрондардың спектрі бойынша шапшаң нейтронды зерттеу реакторы және жылулық нейтронды зерттеу реакторы болып бөлінеді. Зерттеу реакторының активті аймақтағы нейтрондар ағынының ауқымы (диапазоны) 1012–1015 нейтрон/(см2/с). Нейтрондар ағынын, қысқа уақытқа, белгілі бір жоғары мәнге дейін көбейту үшін (реактордың орташа қуатын арттырмай-ақ) импульстік Зерттеу реакторы қолданылады. Зерттеу реакторы активті аймағының құрылымына қарай да ажыратылады.