Изабель де Шаррьер
| Изабель де Шаррьер | |
 | |
| Туған кездегі есімі |
нидер. Isabella Agneta Elisabeth van Tuyll van Serooskerken |
|---|---|
| Туған күні | |
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні |
27 желтоқсан 1805 (65 жас) |
| Қайтыс болған жері | |
| Мансабы | |
| Шығармалардың тілі | |
Изабель де Шаррьер (фр. Isabelle de Charrière) немесе Белль ван Зёйлен (нидер. Belle van Zuylen) — голландиялық және швейцариялық жазушы әрі композитор.
Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1740 жылы Нидерландыдағы Зёйлендердің қамалында туған. Жанұядағы жеті баланың үлкені болды.
1750 жылы франциялық ұстазымен Швейцария мен Францияға саяхаттады. Осы кезден бастап француз тілі оның негізгі қолданатын тіліне айналады.
Әке-шешесінің әсерімен басқа тілдерді де, сондай-ақ математика мен физиканы да оқып үйрене бастайды. Сол замандағы қыздардың көбі оқуға мүмкіндігі болмай жүрген білімдерді меңгереді.
Голландиялық сарай маңы ақсүйектері арасында жүріп, әртүрлі сауатты адамдармен хат жазысқан (мысалы, Джеймс Босуэлл, Бенжамен Констан, Моцарт). Сондықтан шығармаларының көбісі эпистолярлық жанрға жатқызылады.
Алғашқы романы Le Noble 1763 жылы анонимді түрде жарияланды. Бұл аристократияны сынайтын сатиралық шығарма болды. Оның негізінде опера да қойылды.
1764 жылы оның Мысалдары және Жюстин, Жас кездегі мадам Хасселардың портреті деген шығармалары жарық көреді.
1771 жылы Изабель швейцариялық Шарль-Эммануэль де Шаррьерге (1735–1808) тұрмысқа шығады. Олар Нёвшатель кантонында тұратын болады.
1784 жылы Изабель де Шаррьер тағы екі шығарманы жариялайды: Нёвшатель хаттары, Досы жариялаған Миссис Хенлидің хаттары.
1788 жылы оның Нидерланд, Франция, Швейцарияның саяси жағдайына арналған памфлеттері шығады.
1789 жылы өзі қастерлеп жүрген философ Жан-Жак Руссоның Confessions атты шығармасын шығарысуға зор үлес қосты. Оған арнап бірнеше памфлет те жазды.
Музыкалық шығармалардан біздің күнге тек тоғыз пианино сонатасы, он романс және квартетке арналған үзінді жеткен.
Есімінің ұлықталуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- 1991 жылы оның есімімен (9604) Белльванзёйлен астероиды аталды.
- 1993 жылы «Белль ван Зёйлен — мадам де Шаррьер» атты көркем фильм шықты.
- Утрехт университетінде оның есімімен аталған кафедра жұмыс істейді.
 |
Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Изабель де Шаррьер |