Интеллект сөзінің мағынасы жайында
Интеллект сөзінің мағынасы жайында пайымдама — Әбу Насыр Әл-Фарабидің еңбегі.
Мұнда ол интеллект сөзінің алты мағынасын талдайды: қарапайым сөзқолданыстағы мәні, мутакаллимдердің қолдануындағы мәні, Аристотельдің сәйкесінше «Дәлелдеме», «Этика», «Жан туралы» және «Метафизика» атты трактаттарындағы мәндері.
Мысалы, «Жан туралы» трактатта интеллектің төрт түрі ажыратылады: а) потенциалды; б) актуалды; в) жүре келе дарыған және г) әрекетшіл интеллект.
Әл-Фараби бұл еңбегінде интеллектің қайырымдылықпен байланысын көрсетеді:
... тегі не істесе де тапқырлық көрсетсе болғаны, оны парасатты адам деп атайды. Бірақ, егер олардан: жамандық жасау жағынан тапқырлық көрсеткен жаман адамды парасатты деп атамай ма деп сұраса, онда олар [жауап қатудан] не тартынып қалады немесе жоқ деп жауап береді. Сондықтан да олардың бәрі қарапайым сөзде "интеллектісі бар" деген сөзді парасатты деген мағынада қолдана бастады, ал Аристотельдің түсінігінше ұғыну дегеніміз қажет кезінде және ыңғайы келгенде лайықты іс істеуге тапқырлық жасау деген сөз. Демек, парасатты адам сонымен бірге қайырымды адам болып табылады.
Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Әбу Насыр Әл-Фарабидің он томдық жинағы, 2-том
| ||||||||||||||||||||||||||
