Кака атырабы
| Атырап | |
| Кака атырабы | |
| түрікм. Kaka etraby | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Кіреді | |
| Әкім. орт. | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
37°20′28″ с. е. 59°36′29″ ш. б. / 37.34111° с. е. 59.60806° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 37°20′28″ с. е. 59°36′29″ ш. б. / 37.34111° с. е. 59.60806° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты |
1925 ж. қаңтар |
| Координаттар: 37°20′28″ с. е. 59°36′29″ ш. б. / 37.34111° с. е. 59.60806° ш. б. (G) (O) (Я) | |
Кака атырабы (түрікм. Kaka etraby) — Түрікменстанның Ахал уәлаятындағы атырап. Әкімшілік орталығы – Кака қаласы.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1925 жылы қаңтарда Түрікмен КСР-нің Полторацк округінің орталығы Гинсбург кенті болатын Гинсбург ауданы ретінде құрылды. 1926 жылы тамызда Полторацк округі таратылып, Гинсбург ауданы Түрікмен КСР-іне тікелей бағынышты болды.
1927 жылы қаңтарда Гинсбург ауданы Каахка ауданы, ал оның әкімшілік орталығы Каахка болып өзгертілді. 1939 жылы қарашада Каахка ауданы жаңадан құрылған Ашхабад облысына берілді.
1959 жылы мамырда Ашхабад облысы таратылып, аудан қайтадан Түрікмен КСР-іне тікелей бағынышты болды. 1963 жылдың қаңтарында Каахка ауданы жойылды, бірақ сол жылдың желтоқсанында қалпына келтірілді.
1970 жылы желтоқсанда Мары облысы қайтадан құрылды, оның құрамына Каахка ауданы кірді. 1973 жылы желтоқсанда аудан қайта құрылған Ашхабад облысына берілді.
1988 жылы Ашхабад облысы қайтадан жойылып, аудан Түрікмен КСР-іне тікелей бағынышты болды. 1992 жылы 14 желтоқсанда Каахка ауданы Кака атырабы болып өзгертіліп, Ахал уәлаятының құрамына енді.
2018 жылдың 5 қаңтарында Түрікменстан Парламентінің Ахал уәлаятының аумағында болған Алтынасыр атырабын жоюына байланысты оның құрамына кіретін Мән және Шаш кеңесшіліктері Какаға берілді.
Сол қаулымен Кака атырабының әкімшілік орталығы — Кака қаласының статусы атырап құқығы бар қаладан атырап құрамындағы қалаға өзгертілді[1].
Археология[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Душақ ауылынан оңтүстікке қарай 4 км және Ашхабадтан солтүстік-шығысқа қарай 175 км жерде ауданы 26 га болатын қола дәуіріне жататын йаз мәдениетінің Ұлықтепе археологиялық ескерткіші орналасқан[2].
Ол Қаратепе, Намазғатепе, Алтынтепе және Йылғынлытепемен қатар Көпетдақ етегіндегі ежелгі егіншілердің ірі қоныстары жүйесіне кіреді.
Ұлықтепенің ең ерте қабаттары дамыған энеолит кезеңіне жатады. Орталық Азияның оңтүстігіндегі қола дәуірі/темір дәуірі ауысуындағы миграциялардың рөлін зерттеу үшін Ұлықтепеде қазылған 17 қаңқадан митохондриялық ДНҚ зерттелді.
Кейбір митохондриялық гаплотоптар қазіргі Батыс Еуразия популяцияларындағыларға жақын болып шықты.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Түрікменстан парламенті Ахал уәлаятының әкімшілік-аумақтық бөлінісіне өзгерістер енгізді (орыс.) (5 января 2018).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 1 мамыр 2018.
- ↑ Амансарыев Б. «НТ» — Француз археологтары ерте темір дәуірінде болған Түрікменстандағы Ұлықтепе қаласын ашты. Сол кездің өзінде патшалар болды.... Центразия (23 қараша 2002).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 1 маусым 2019.