Канал трассасын таңдау

Канал трассасын таңдау— пайдалану мақсатына байланысты канал трассасының бағытын тиімді есептеудің бір бөлігін таңдау. Су жүргізгіш каналды трассалау кезінде елді мекенді тікелей кесіп өтпей, айналып өту және санитариялық аймақты басып өтпеу қажеттігі есепке алынады. Жер суландыратын каналды жер беті бедерінің жоғары белгісімен трассалау қажет болса, жер құрғатқыш каналды, бұған керісінше, өте төменгі жер бедерімен, яғни ойпаң, ескі арнамен жүргізеді. Энергетикалық каналдың трассасын жүргізу кезінде, каналдағы энергияның барлық жиынтық шамасы аз болуы шарт және пайдалану шығыны да төмен болуы тиіс. Трассаны таңдау кезінде, жер жағдайына, бедерге байланысты, басынан бастап, соңына дейін мүмкін болатын нұсқасын бірнеше белгілейді. Содан кейін орташа еңістігін есептеп шығарады. Егер каналдағы су жылдамдығы қабылданған еңістікте мүмкін болатын жылдамдықтан жоғары болса, онда каналды бірнеше телімге бөліп, ең қолайлы жер жағдайына байланысты тік құламалар құрылысының тезағарын жасайды. Каналды трассалау қолайсыз инженерлік-геологиялық және топографиялық жағдайдан қашықтау тұста жүргізілуі тиіс, өйткені олардан өту үшін қосымша туннель немесе құбыр, науа арқылы су тасымалдаушы гидротехникалық құрылыс жүргізуге тура келер еді, қолайсыз инженерлік-геологиялық жағдайға: тау жыныстардың тектоникалық бұзылу аймағы, карсты жыныстар, грунт, жер асты суларының жақын орналасуы және канал деңгейінің жоғары болуы, кездесетін грунттың жоғарғы коэффициенті, сүзілуі және т.б. Қолайсыз топографиялық жағдайларға: ойлы-қырлы және сел жүретін жерлер жатады. Канал трассасының тікедей көктеп өтуіне елді мекендер, өндіріс мекемелері, инженерлік құрылыстар, құнарлы суармалы жер, кен орындары, су тұтынушылардың орналасуы және т.б. көп кедергі болады. Канал трассасын таңдау кезінде, оның орналасуын және жартылай қазынды, жартылай үйінді түріндегі құрылыс ретінде жүргізген дұрыс. Каналдың қима өлшемін, ұзына бойғы пішінін және канал трассасын бірнеше нұсқамен салыстыра отырып, түбегейлі шешім қабылдағаннан кейін және гидротехникалық құрылыс жұмыстарын толығымен механикаландыруды қамтамасыз еткен жағдайда барып ең тиімді нұсқасын тандап алады.