Кариан (бекініс)
Кариан, Кариан-Строганово, Кариан-Загряжское (бұған дейінгі атауы — Загрядчина) — Тамбовск облысының Знаменск районындағы Знаменка ауылындағы тарихи бекініс. XVIII ғасырдың басында пайда болған. 1812 жылы Карианада Наталья Гончарова дүниеге келген.
Біздің күнімізге дейін сақталып келген үйде Знаменск өлкетанулық мұражайы орналасқан.
Загряжскийлер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Кариан иелігі алдымен Кариан өзені бойынша аталды, себебі ол сол өзеннің басында орналасты. Дәстүр бойынша иеліктің аты оның иесінің атына қосылуы керек. Иеліктің алғашқы иелері Загряжскийлер отбасынан шыққан. XVIII ғасырдың басында Тамбов қаласынан 37 шақырым Кариан және Цын жағалауларындағы жерлер, генерал-поручикАртемий Гри¬горьевич Загряжскийдің қолына өтті. Ертегі бойынша ол бұл жерге 500 крестьяндар мен сарай қызметшілерін көшіріп әкелген. 1754 жылы, А. Г. Заг¬ряжский өлімінен соң, Кариан иелігі, оның екі ұлы — Александр және Николайдың қолына өтті. 1743—1745 Покровск ауылдық ескі, жанып кеткен шіркеуінің орнынаАлександр Артемьевич Загряжскийдің тапсырысы бойынша Тамбовск губерниясындағы ең алғашқы тас шіркеу құрылды. Ол Құдай анасы «Құбылысқа» арналған. Осы шіркеу бойынша ауылға Знаменское (қазіргі кезде — Знаменка) аты берілді. Аның бойынша Знаменск шіркеуін В. Расстрелли және В. Баженов құрды десе де, оны еш нәрсе дәлелдемейді. Мүмкін, Кариандағы шіркеу мен Загряжскийлердің тағы бір иелігіндегі шіркеу — Яропольцені — бір архитектор құрастырған. XVIII ғасырдың соңында храмға екі ескерткіштер орнатылды, олар— құдіретті Николай Чудотворцқа және құдіретті Александраға арналды. XIX ғасырдың ортасында өзгертілген Знаменск шіркеуінің XX ғасырда жасалған суреттері бар.
XVIII ғасырдың екінші жартысында усадьбаслық комплекстің құрамына қандай ғимараттар кіргені туралы ақпараттар сақталмаған. Бұл құдай үйі бірнеше рет қайта құрылған. Бұл үлкен бір қабаттық үй, ішіндегі бөлмелері анфиладамен орналасқан, жоғары подвалы бар, ішінде қызметтік бөлмелері де болған.
Строгановтар[өңдеу | қайнарын өңдеу]
С. Г. Строганов 1851 жылдың 1 қазанында мұрагерлік құқық иеленді, жыл сайын 6 % Кса¬вье де Меструге жылдық капитал төлеп тұру міндетті болды. 1852 жылдың шілдесінде граф де Местра қайтыс болғаннан соң Загряжскийлердің барлық мұрасы Строгановтар отбасының қолына көшті. Сергей Григорьевич өзінің барлық қарыздарын төледі. 1857 жылы ол Знаменскоены өзінің ұлы Павелге берді, оның кезінде бұл иелік гүлдене түсті.
Жаңа иесі кезінде баск үйі қайта жөнделіп, тас қоршау жасалды. Ол қоршаулардың қалдығы әлі күнге дейін сақталып келген. Сонымен қатар оның маңында бақ орналастырылды. Знаменск шіркеуін жөндеп жамау үшін Строганов мемлекет ордасынан арнайы шеберлерді шақырды. Жергілікті сақталған ақпараттар бойынша, шіркеуді Исаакиевск соборына ұқсатып әдемілеген , ол жерде иеліктің басшысын жоқындырған. Граф шіркеулік мектептерді құруға қаражат бөлді. Мектептен басқа Строганов аптека және жұмысшыларға арналған асханалар ашты.
Қолданылған әдебиетттер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
• Величко И. Краткое описание имения графа Павла Сергеевича Строганова Тамбовской губ. и уезда, при с. Знаменское-Кариан. — Мәскеу: типо-лит. т-ва И. Н. Кушнерев и К°, 1892.
• Камягина Е. Знаменская усадьба // Русские провинциальные усадьбы. — Мәскеу, 2001. — С. 391.
• Кученкова В. Тамбовские православные храмы. — Тамбов, 1996.