Карл Юльевич Давыдов
Карл Ю́льевич Давы́дов (1838 жылдың 15 наурызында Курляндск губерниясының Голдинген қаласында дүниеге келген—1889 жылдың 14 ақпанында Мәскеу қаласында қайтыс болған) — орыс сазгері және виолончелисті, Санкт-Петербург консерваториясының 1876—1887 жылдардағы директоры.
Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1840 жылы Мәскеу қаласының Николаевсктық тәрбиеленушілер үйінде орынға ие болған дәрігер Юлиус Петрович Давидов (1804—1870) және Мәскеудегі жеке әйелдер пансионының бастығы Доротея Давыдова (туғанда Михайлович; 1802—1864) балалары.
Давыдовқа оның үлкен ағасы ықпал етті — математик Август Юльевич Давидов. Давыдовтың үйінде музыканттар мен Мәскеу университетінің оқытушылары жиналып отыратын.
Давыдов музыкаға балалық шағынан қызығады, 14 жасында ол Мәскеудің көрермендік концертіне қатысады.
Бұл жерде оның алғашқы музыкалық шығармалары жазылады: «Рудокопы» операсы, сонымен қатар 1858 жылы қойылған увертюра мен фантазия 4 виолончельге және контрабасқа арналған, «Калигула» операсынан.
Бірақ отбасының қалауымен 1858 жылы Давыдов Мәскеу ниверситетін математикалық ғылымдарының кандидаты дәрежесімен аяқтайды, тек содан кейін ғана ол кәсіби музыкалық білімге беріле бастады. Лейпциг консерваториясына композитор болу мақсатында оқуға түседі; оның басты оқытушысы Мориц Гауптман болды.
Оның Лейпцигтік оқушыларының ішінен Йун Григ (1840—1891), Эмиль Хегар (1843—1921) және т.б. атап өтуге болады.
1862—1887 жылдары Давыдов Петербургте тұрды, онда «Ұлы императордың солисті» дәрежесіне ие болды.
Давыдов А. Страдивари аспабында ойнайды, оған оны граф М. Ю. Виельгорский сыйлаған болатын.
П. И. Чайковский Давыдовты «біздің ғасырдың барлық виолончелисттерінің королі» деп атады, Юлиус Кленгель естелігі бойынша, тек Давыдовпен танысқаннан соң ол аспаптың ерекшеліктерін түсіне бастады.
С. И. Танеев 1874 жылдың 29 наурызында П.И.Чайковскийге жазған хатында айтқан: «8-і күні… Давыдовтың концерті (D-dur),… Давыдовтың аспапта ойнағанын мен бірінші рет көрдім, керемет ойнайды…».
А. Г. Рубинштейннің шақыртуы бойынша Давыдов Петербург консерваториясында сабақ береді (профессор; 1876—1887 директор). Давыдовтың әйгілі оқушыларының ішінде — А. Э. фон Глен, А. В. Вержбилович, Гануш Виган және т.б. бар.
1888 жылы Давыдов Мәскеуге оралады. Денсаулығы сыр бере бастаса да ол концерттер ұйымдастырумен айналысты. Давыдовтың жақын Мәскеулік достарының ішінде, олмен бірге концерттер ұйымдастыруға қатысқан В. И. Сафоновты атап өтуге болады.
Давыдовтың композиторлық мұрасында — 4 виолончельдік концерт, «Дары Терека» симфониялық поэмасы, виолончель мен оркестрге арналған «Орыс өлеңдеріне арналған фантазия» шығармалары бар. Давыдов —«Виолончель мектептері» (1888) еңбегінің авторы.
Мәскеудің Введенск зиратында жерленген. Оның басында —Р. Р. Бахтың жұмысының ескерткіші орнатылды.
Отбасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Әйелі — Александра Аркадьевна Горожанская (1848-1902) — «Құдай әлемі» журналының баспагері. Балалары:
- Лидия (1869—1900) —М. И. Туган-Барановскийдің әйелі;
- Николай;
- Мария (1879—1965) —Бірінші некесінде А. И. Куприннің әйелі, екіншісінде Н. И. Иорданскийдің әйелі, мемуаршы.
Шығармалары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Давидов жазған оркестрлік шығармалардың ішінде — «Дары Терека» атты симфониялық поэмасы, сюитасы, бейнесі бар.
Басқа шығармаларының ішінде — виолончель мен оркестрге арналған төрт концерт, виолончельге арналған сольдық шығармалар, романстар.
Көңіл аударуға лайықты тағы бір жұмысы, — «Виолончель мектебі» шығармасы. Оның басып шығарған «Мазепа» операсы аяқталмай қалды.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Давидов, Карл Юльевич // Брокгауз және Ефронның энциклопедиялық анықтамалығы: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.