Кен діңгек

Кен діңгек, целик – шахтадағы жұмыс қауіпсіздігін сақтау үшін кен байлығын жер астында біржола немесе уақытша қалдырып, тіреу ретінде пайдаланылатын бөлігі. Кен діңгек арнаулы жағдайларға байланысты: а) шахта оқпанының және оның маңындағы өндірістік құрылыстардың аумақты сүйеніші; ә) қазбаның төбесін құлатпай тіреп тұруға арналған тіреуіші; б) шахта аймағындағы кен қазу бөліктерінің (панель, қабат, блок) аралық тіремесі түрінде қалдырылады. Астында қазба жасалып қуысталған жердің беті төмен түсіп шөгеді не жарылады. Осылардың салдарынан апат болмас үшін шахта оқпаны маңайындағы өндірістік құрылыстардың (шахтадан кентас шығаратын механизмдер, әкімш. және басқа үйлер, кен сұрыптау пункттері, т.б.) астында сүйеніш ретінде аумақты кен діңдері қалдырылады. Құрамы біртектес, қалыңд. 3 – 20 м қатты кендерді (Жезқазған, Мырғалымсай, т.б.) камералы діңгекті жүйемен қазып алғанда камералар арасында кен діңгек қалдырылады (1-сурет). Олардың диам. 5–6 м, бір-бірінен ара қашықтығы 15 – 20 м болады. Биіктігі, ені және ұзындығы 20 м шамасы болатын кең камераларда кентас өздігінен жүретін өнімді машиналармен қазылып алынады. Жер астында жалпағынан жатқан кен қабаты 100 – 150 м-лік ұзынша алаппен алынады. Қауіпсіздікті сақтау үшін алаптар арасында ені 13 – 27 м аралық кен тіремелер қалдырылады. Кен қазудың камералы діңгекті жүйесін қолданғанда, кен діңгек күйінде камерадағы жалпы кен көлемінің 20 – 22%-і алынбай жер астында қалатындықтан, кейінгі кезде оның қасынан жасанды тіреме тұрғызылып, кен діңгекті алу әдістері пайдаланылатын болады.