Кристалдар симметриясы

Кристалдар симметриясы.

Кристалдар симметриясы – кристалл бөліктерінің симметрия жазықтығы, осі не нүктесі бойынша кеңістікте белгілі бір заңдылықпен қайталанып келуі. Симметрия жазықтығы деп кристалды айнадай тең екіге бөлетін жазықтықты айтады. Оны Р әрпімен белгілейді. Кристалдарда оның саны бір, екі, үш, төрт, бес, алты, жеті және тоғыз болуы мүмкін. Симметрия жазықтығының санын Р әрпінің алдына жазады. Кейбір кристалдарда симметрия жазықтығы болмайды. Кубта симметрия жазықтығы тоғыз болады. Симметрия орталығы деп кристалл ішінде өзінен екі жаққа бірдей қашықтықта қарама-қарсы орналасқан кристалл бөліктерін біріктіретін түзу сызық өтетін нүктені айтады. Оны С әрпімен белгілейді. Симметрия осі деп кристалды айналдырғанда оның бірдей бөліктерінің қайталанып келетін сызығын айтады. ‘’Оны: L2, L3, L4 және L6 деп белгілейді.’’ Симметрия остері бірнешеу болуы мүмкін. Олардың саны әріптің алдында жазылады. Егер кристалды белгілі бұрышқа айналдырғанда, оның бейнесі орт. нүкте бойынша өз-өзіне айнадағыдай сәйкес келсе, онда бұл сызықты инверсиялық ось деп атайды. ‘’Оларды Lі, Lі2, Lі3, Lі4, Lі6 деп белгілейді. ‘’Әрбір кристалдық формада симметрия элементтерінің бірнеше түрлері болады. Оларды жазғанда: алдымен жоғарыдан төмен дәрежелі осьтер, одан кейін жазықтықтар, соңында симметрия орталығы көрсетіледі. Кристалдардың симметрия элементтері белгілі бір үйлесімде келеді. Осындай үйлесімдерді симметрия түрлері дейді. Олардың саны 32. Симметрияның осы 32 түрі элементтердің үйлестігіне, кристаллогр. тұрақтыларының сәйкестігіне және бұрыштарының бірдейлігіне қарай 7 жүйеге немесе сингонияға топтастырылады: триклиндік, моноклиндік, ромбылық, тригоналдық, тетрагондық, гексагондық және кубтық..