Мазмұнға өту

Кузьма Григорьевич Абрамов

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Кузьма Григорьевич Абрамов

Абрамов, 2000 жылдар
Туған күні

12 қараша 1914 (1914-11-12)

Туған жері

Старые Найманы, Ардатов уезі, Сімбір губерниясы, Ресей империясы

Қайтыс болған күні

4 тамыз 2008 (2008-08-04) (93 жас)

Қайтыс болған жері

Саранск, Мордовия, Ресей

Азаматтығы

 Ресей империясы
 КСРО
 Ресей

Білімі

М. Е. Евсевьев атындағы Мордовия мемлекеттік педагогикалық институты

Мансабы
  • жазушы
  • драматург
  • ақын
  • редактор
Шығармашылық жылдары

1934–2008

Жанры

роман

Марапаттары

Кузьма Григорьевич Абрамов (12 қараша 1914 жыл, Старые Найманы, Ардатов уезі, Сімбір губерниясы – 4 тамыз 2008 жыл, Саранск) — кеңестік және ресейлік жазушы, драматург, Мордовия Республикасының халық жазушысы, Мордовия Республикасының құрметті азаматы.

Өмірбаяны

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Абрамов 1914 жылғы 12 қарашада (ескі күнтізбе бойынша 30 қазанда) Старые Найманы ауылындағы[a] орыс-эрзя отбасында дүниеге келген.[1] Әкесі Григорий Степанович (1888–1952) кәсіпші болды, Бірінші дүниежүзілік соғысқа қатысты, майданда коммунист атанып, мемлекеттік қайраткер, Пичеуры және Большие Березники болыстары атқару комитеттерінің төрағасы болды. Анасы Анастасия Максимовна (1895–1952) үй шаруасымен айналысты.

1920 жылы Абрамовтар Молния ауылына көшті де, сол жерде әкесі мордва коммунасының негізін салды. Бірнеше жылдан кейін ол ыдырады да, Абрамовтар ауылда тұра берді.[1]

1933 жылы Кузьма Абрамов Мордовия педагогикалық институтына түсті, бірақ бір жыл өте оқуын қойды.[1] 1935 жылдан бастап Абрамов Косогоры ауылында эрзя тілін оқытты.[2]

1939 жылы күздігүні Абрамов әскерге шақырылды да, ол қызметін Славута қаласында өтеді. Ол жаяу әскер училищесіне түсті де, Тамбовта оны бітірді.[2]

Абрамов Екінші дүниежүзілік соғысқа КСРО жағынан қатысты. 1941 жылғы шілдеден бастап ол Батыс майданда миномёт взводының командирі болды. Абрамов Глуховта қатты жарақаттанды да, госпитальдан кейін Мәскеуде шайқасты. 1942 жылғы сәуірде ол «зақымды», тұтқын атанды. Ақырында америкалық сарбаздар Нюрнбергте Абрамовты азат қылды.

1949 жылдан бері Абрамов — КСРО жазушылар одағының мүшесі.[3]

Соғыстан кейін Абрамов Мордовия педагогикалық институтындағы оқуға түсті. 1954 жылы ол орыс тілі мен әдебиеті мамандығындағы оқуын бітірді. Нәтижесінде Абрамов Мордовия ауылдарында орыс тілін оқытты, кейін Мордовия кітап баспасының редакторы, редакция меңгерушісі, бас редакторы болды. 1960 жылдардан өмірінің соңына дейін Абрамов жазушылықпен айналысты.

Шығармашылығы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Абрамов пен немере қызы

Жазушы ретінде шығармашылығын Абрамов 1934 жылы Сятко газетіне «Веть паксясо» («Түнде далада») тақпақ жазғаны арқылы бастады.

Соғысқа дейін Абрамов шамамен отыз тақпақ жазған, 1940 жылы «Стихть» («Тақпақтар») жинағын жариялады. Ол Тарас Шевченко, Михаил Лермонтов пен Николай Некрасов шығармаларын, «Сасундық Давид» армян эпосының бөліктерін эрзя тіліне аударды.

1948 жылдан Абрамов «Пелькстамо» («Жарыс») пьесасы арқылы драматург та атанды. Абрамов ақыр аяғында жиырма шақты пьеса жазды да, олардың бөлігін Мордовия драма театры сомдап та көрді. Пьесаның бүкілі де эрзя тілінде жарияланды да,[4] Абрамов осылайша «эрзя бас драматургтерінің бірі» аталды.[5] Абрамов әңгімелерінің жинақтары 1950 жылдардың соңынан 1960 жылдардың басына дейін шығып тұрды.[6]

Кейін трилогия басына айналған Абрамовтың «Найман» тұңғыш романы 1957 жылы жарық көрді. Орыс тіліне аудармасы «Орман шулағанын қоймады» («Лес шуметь не перестал») (1961) делінді.[7] Роман «мордва әдебиетіндегі тұңғыш көп жоспарлы роман» атанды.[8] Абрамов тарихқа негізделген шығармалар да, соның ішінде Пургаз құрметіне жасалған еңбектер жасаған.

Марапаттары

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ескертпелер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. ↑ қазіргі Большие Березники ауданы, Мордовия

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. ↑ a b c Абрамов, 2009, p. 56
  2. ↑ a b Абрамов, 2009, p. 57
  3. ↑ Абрамов Кузьма Григорьевич (12.11.1914 – 04.08.2008)  (орыс.). nbrkomi.ru. Мұрағат көшірмесі 22 маусымның 2015 Wayback Machine мұрағатында
  4. ↑ Од вий, 1951; Пьесы // Собр. соч. в 3 тт. Т. 3. — Саранск: Мордкиз, 2004. — С. 324—718
  5. ↑ От издательства // Кузьма Абрамов. Собр. соч. в 7 т. Т. 7. — Саранск: Мордов. кн. изд-во, 1999. — С. 537.
  6. ↑ Рассказы. — Саранск: Мордкиз, 1959; Русые косы. — М., 1961.
  7. ↑ Аннотация ко второму изданию романа «Лес шуметь не перестал». — М.: Советская Россия, 1970. — С. 3.
  8. ↑ Кирюшкин Б. Первый многоплановый роман // Тр. НИИ яз., лит., истории и экономики при Совете Министров МАССР. — Саранск, 1964. — Вып. 26. — (Серия филолог.). — С. 32—68.

Қолданылған әдебиет

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  • Абрамов В. К. Слово о писателе — Н. П. Огарёв атындағы Мордовия мемлекеттік университеті, 2009.
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Кузьма_Григорьевич_Абрамов&oldid=3497544» бетінен алынған