Кусунда
| михак, гилонг-дей-михак, банко раджа | |
| Кусунда | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
164 (2001) | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
Кусунда (өз атаулары: михак - «халық», гилонг-дей-михак - «орман халқы»; непалша - банко раджа, сөзбе-сөз - орман патшалары), — Орталық Непалдағы халық (Гандаки аймағы, Танаху ауданы).[1] 2001 жылғы халық санағы бойынша 164 кусунда болды, олардың 160-ы өзін индуистар деп, ал 4-уі буддист деп жариялады.[2]
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тілі- кусунда тілі.[3]
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дінге сенушілердің діни байланысы: индуистер.[4]
Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дәстүрлі кәсібі – кезбе аңшылық (садақпен, жебемен) және терушілік. 20 ғасырдың басында олар негізінен егіншілік (жүгері, құрғақ күріш, жасымық, көкөністер) пен мал шаруашылығына (ешкі, буйвол) көшті. 2-3 адамнан топ болып аң аулайды. Жабайы өсімдіктердің жеуге жарамды тамырсабақтарын қазу үшін ерлер кетмен (шинка), әйелдер - иілген жүзі бар пышақ пайдаланды. 20 ғасырдың 2-жартысынан бастап өсімдіктердің уларын пайдаланып балық аулау кең тарады. Ағаштардан бал араларын ыстау арқылы алады.[5]
Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Кусундалар патрилинейлік руларға (20 ғасырдың басында – 60-қа жуық) бөлінеді. Неке патрилокалды (сирек матрилокалды). Көп әйел алу өте сирек кездеседі. Басқа ұлттардың әйелдеріне үйленуге рұқсат етілген, бұл 20 ғасырдың ортасына қарай кусундардың ішінара ассимиляциясына әкелді.
Кусундалар бұтақтар мен жапырақтмен жабылған шатырларының астында өмір сүрді. Ошақ шатырдың сыртында болды. Қазіргі заманғы тұрғын үй непалдық типте.
Ерлерге арналған киім – тізеге дейінгі жабынды маталар, әйелдердікі – тігілмеген белдемше, күртеше, жабынды.
Дәстүрлі тағамдары негізінен өсімдіктен жасалған. Ыстық күлде ұсталып, жуып, қайнатып пайдаланатын улы ямс тамыры тұтынылады. 20 ғасырға дейін олар үй жануарларының етін, сүт пен сары майды пайдаланбаған.[6] Кусундалар құстарды тамақ ретінде жақсы көреді. Жақсы қырғауыл - тайпаның кез келген мүшесі үшін тамаша тағам. Ірі кесірткелер – варан құнды тағам болып саналады.[7]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Большая российская энциклопедия https://bigenc.ru/ethnology/text/2123646 Мұрағатталған 30 тамыздың 2022 жылы.
- ↑ Значение слова кусунда https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BA%D1%83%D1%81%D1%83%D0%BD%D0%B4%D0%B0
- ↑ Современная энциклопедия - кусунда http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kusunda
- ↑ Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D1%83%D1%81%D1%83%D0%BD%D0%B4%D0%B0
- ↑ Кусунда https://slovaronline.com/browse/ba776ca4-d58a-3ec7-888d-1dbd50f32e07/%D0%BA%D1%83%D1%81%D1%83%D0%BD%D0%B4%D0%B0
- ↑ народы мира / Кусунда http://www.etnolog.ru/people.php?id=KUSU
- ↑ Кусунда – исчезающий народ Непала https://musaget.ru/kusunda-ischezayuschiy-narod-nepala
