Кхму
| Кхму | |
| кхму, кха, кса, тай-хат, футхень | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
440 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
 Лаос |
384 000 |
 Тайланд |
40 000 |
 Вьетнам |
16 000 |
| Тілдері | |
| Діні | |
Кхму (өз атауы; кхму, кха, кса, тай-хат, футхень)[1] — Оңтүстік-шығыс Азиядағы халық. Жалпы саны 440 мыңға жуық адамды құрайды. Олар Лаоста (384 мың адам), Тайландтың солтүстігінде (40 000 адам), Вьетнамда (16 000 адам), сонымен қатар Мьянма мен Қытайда тұрады.[2]
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тілі - кхму тілі.[3] Диалектілер: кхму, кханг және кхао. Негізгі кхмер сөйлеу бірлігі - қытай-тибет түбір буыны мен индонезиялық түбір сөздерінің арасы.[4]
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі нанымдар, буддистер.[5]
Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Негізгі кәсіптері: қолмен атқарылатын егіншілік (негізінен күріш), өзеннен балық аулау, аңшылық, терушілік. Қолөнерден – керамика, тоқымашылық, металдан зергерлік бұйымдар жасау дамыған.[6]
Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ата-баба рухына табыну (хрой таза), жердің әруағы (хрой пте), аспан, су, күріш, т.б.сақталған. Жер учаскелері шағын және көп балалы отбасыларға тиесілі. Қалыңдықты таңдау көбінесе баланың ата-анасының қалауымен анықталады. Тойдан кейін 3-4 жыл әйелінің әке-шешесінің үйіне қоныстанады, содан кейін өз үйін салады.
Дәстүр бойынша, хкму халқының ауылдарындағы үйлер қадаларға салынған. Алайда, лао үйлерінен айырмашылығы, үйдің астындағы кеңістік тұрғын үй немесе сарай үшін пайдаланылмайды.[7]
Киімдері тхай, тай және лао костюміне жақын. Киім сатып алынған матадан тігіледі. Әйелдер үшін тігілмеген белдемше мен блузкадан, ерлерде шалбар мен күртеден тұрады. Басына сәлде киеді.
Негізгі тағам - буға пісірілген күріш, жүгері, маниок, таро, ет азырақ пайдаланылады. Мұрын арқылы ішу салты сақталған.[6]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Современная энциклопедия Кхму https://my-dict.ru/dic/sovremennaya-enciklopediya/202205-khmu/
- ↑ Значение слова кхму https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BA%D1%85%D0%BC%D1%83
- ↑ Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D1%85%D0%BC%D1%83
- ↑ Кхму https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/388355
- ↑ Современная энциклопедия КХМУ https://rus-modern-enc.slovaronline.com/5881-%D0%9A%D0%A5%D0%9C%D0%A3
- ↑ a b народы мира / Кхму http://www.etnolog.ru/people.php?id=KHMU
- ↑ Деревня народа кхму https://sergeykovalchuk.ru/articles/laos%2Fgornyj-severnyj-laos%2Fluangnamtha%2Fderevnyanarodakhmu
