Кітап графикасы

Кітап графикасы. "Қыз Жібек", суретші А.Дүзелханов. 1988 жылы

Кітап графикасы - графиканың бір саласы. Кітап графикасына кітапты иллюстрациялау мен құрылымын үйлестіру (мұқаба, ішкі беті - титул және кітаптың басқы беттерін безендіру, т.б.) жатады. График, безендіру мөтіндік материалдарды толықтырып, кітап құрылыстың макетін құрайды. Кітап графикасы Қазақстанда 1920 - 30 жылдары қалыптаса бастады.Кітап графикасы саласы К.Қожыцов (Абай өлеңдері, 1944 - 48); В.И. Антощеко-Оленев (С.Сейфуллин шығармалары, 1964); С.Романов ("Қырық өтірік" - халық ертегісі, 1955); К.Я. Баранов ("Қазақтың халық эпосы", 1941); Ю.П.Мингазитдинов (Ғ.Мүсіреповтід "Оянған өлке" романы, 1959) есімдерімен тығыз байланысты. 1950 - 80 жылдары кітап графикасы жаңа белесқе қөтерілді. Жаңадан кұрылған ("Мектеп", "Жалын", "Өнер") баспалары басылымдарында көптеген суретшілердің график, еңбектері ұтымды пайдаланылды. Басылымдардың сапасы артып, жақсаруы график, күрделі тәсілдерді (линогравюраны, офортты, литографияны) игеруге мүмкіндік туғызды. Осы кездегі кітап графикасы ісіне тікелей қатысты суретшілердің туындыларында шығарма тақырыбын талдап, мазмұнына терең мән беру бағыты байқалады. 1970-80-жылдардағы басылымдарды безендіруде И.Исабаев ("Абай лирикасы", 1977); А.Рахманов (У.Шекспирдің "Сонеттері", 1978); А.Бейсембинов ("Эзоп мысал-мақалдары", 1978); В.А. Григорьев, М.Қисамединов (Гетенің "Фауст" поэмасы, 1980), т.б. зор еңбек етті. Қазақстан графиктері безендірген басылымдар халықар., бүкілодақтық, республикалық кітап көрмелеріне қатысып, жүлделі орындарға ие болды. Жаңа компьютерлік технологияның енгізілуіне байланысты 1990 жылдардан бастап кітап графикасы ісінде елеулі өзгерістер пайда болды. Басылымдарды дайындау мерзімі қысқарып, кітап безендіру ісінің мүмкіндіктері ұлғайды. Түстер диапазонының кеңеюі (16 млннан астам реңк), оларды бөлу құралдарының көп тұрлілігі, арнайы компьютерлік бағдарламалар мен жоғары сапалы принтерлер көркем графика мен шығарма композициясындағы үйлесімділікті күшейтіп, суретші ойының неғұрлым дәл берілуіне ықпал етті. 2002 жылы безендіру бойынша Жапонияда өткен кітап байқауында А.Меңдібайдың "Қазақ ертегілері" жинағыш жасаған иллюстрациясы қола медальға ие болды.