Күнді уақыт итеріп

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

«Күнді уақыт итеріп» - М. Ю. Лермонтовтың «Вечер» атты өлеңінің 1900 ж. Абай тәржімелеген аудармасы. Шығарма түпнұсқада да, аудармасында да 16жол. Ақынның көңіл- күйін, махаббат сезімін толғайтын лирикалық туынды. Өлеңнің көлемі шағын болса да, мағыналық сыйымдылығы мол, ой-сезімге бай. Кешкі күннің қызарып батуын сипаттайтын әдемі табиғат суреті ымырт жабылған кезді көзге айқын елестетіп, сол қас қарайған уақыт пен ақынның өзімен өзі жалғыз отырып, ойға шомған қалпын сезінуімізге мүмкіндік береді. Ол өзінің ғашығымен кеңескендей болады. Екеуміз қанша үміттеніп көкке көз тіксек те, бізге ештеңе тимес, өйткені мен бұл өмірдің бар қызығынан бас тартып, бәрінен сенің махаббатыңды қымбат көрдім ғой дейді. Ағаттығым да болды дегендей, бірақ соны бір сен үшін істедім деген ой басымырақ. Лермонтов бұл өлеңді жас кезінде жазған. Өлеңдегі лирикалық қаһарман енді тағдырға мойынсұнып, дүниеде ғажайып күштің бар екеніне сенетінін айтса да, тәкаппар болуға, ғашығының көзіне солай көрінуге ұмтылғаны байқалады. Оның осындай көңіл-күйі, ой - тебіренісі Абайдың сипаттауында да айрықша әсерлі шыққан. Мұндағы жағынды бояудай сәл өзгеше рең беріп тұрған өткен күндерді, сондағы көрген қызықтарды аңсау деуге болады. Лермонтов аспанға, көкке қараймын десе, Абай «Алла» деген сөзді қоса айтады:

«Көкке бақтым «Алла» деп,
Тамаша етіп құдыретін.
Рахматы оның онда көп,
Бізге түк жоқ тиетін.
Неге сүйсін ол мені,
Өзім ақмақ, алмадым,
Көрдім артық бір сені
Рахматынан Алланың...»

Абай өлеңнің осы түйінді жерінде, тұтас алғанда Лермонтовпен үндес шығып, Алланың рахматынан бас тартуда албырттық та, адасқандық та бар дегендей пікір білдірсе де, тәкаппарлықты, ер мінезділікті жақтаудан тайынбайды. Өлең 6-7 буынды шалыс ұйқаспен жазылған. Алғашқы рет ақынның 1939 ж. жарық көрген «Өлеңдер мен поэмалар» жинағында жарияланған. Туынды басылымдарында ешқандай текстологиялық өзгерістер кездеспейді.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9