Күшәла қосылыстары

Күшәла қосылыстары, күшән қосылыстары – күшәла элементі түзетін химиялық қосылыстар. Күшәла қосылыстарында +5, +3 және –3 тотығу дәрежелерін көрсетеді. Күшәланың оттекпен қосылыстары – As2O3 және As2O5. Күшәла (ІІІ) оксиді (күшәлалы ангидрид) As2O3 – ақ түсті кристалл, суда нашар ериді, өте улы зат. Ол негіздермен әрекеттесіп күшәлалы қышқылдың тұздары – арсениттер түзеді. Кальций және магний арсениттері (улы зат) а. ш-нда өсімдіктер зиянкестерімен күресуде қолданылады. Күшәла (V) оксиді (күшәла ангидриті) As2O5 – түссіз, кристалл немесе шыны тәріздес зат. Суда жақсы ериді. Оны күшәла қышқылынан (Н3AsO4) 200°С шамасында қыздыру арқылы алады. Оның сумен әрекеттесуінен күшәла қышқылы, негіздермен әрекеттесуінен күшәла қышқылының тұздары – арсенаттар түзіледі. Күшәла (V) оксиді а. ш-нда өсімдіктер зиянкестеріне қарсы, шыны өндірісінде, т.б. қолданылады. Күшәланың металдармен химия қосылысы арсенидтер деп аталады. Күшәла – органика қосылыстарды күшәла галогенидтеріне металл органика қосылыстармен немесе күшәлалылау қышқылдың тұзына алкилдеуші заттармен әсер ету арқылы, т.б. әдістермен алады. Олар медицинада, сондай-ақ әр түрлі органикалық синтез реакцияларында, т.б. қолданылады.