Кәрім Жәленұлы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Кәрім Жәленұлы[1] (1888, бұрынғы Орал губерния Жымпиты уезі Байқұтты болысы ғ4 ауылы – өлген жылы белгісіз) – қоғам қайраткері, Алашорданың батыс бөлімшесі жетекшілерінің бірі, әдіскер математик.
  • Воронеж ауыл шаруашылық институтында оқыған.
  • 1916– 17 жылы1-дүниежүзілік соғыс майдандарындағы қорғаныс шептерін салуға алынған қазақ жұмыскерлері ішінде Ә.Бөкейханов бастаған ұлт қайраткерлерімен бірге қызмет атқарды.
  • 1917 жылы Жымпиты уездік атқару комитетінің төрағасы болып қызмет істеді. Облыстық земство басқармасының мүшесі болды.
  • 1918 жылы 18 – 21 мамырда Жымпитыда өткен Орал өңірі қазақтарының 4-съезі төралқасына сайланды.
  • 1918 жылы наурыз – сәуірде Алашорданың батыс бөлімшесінің Ж.Досмұхамедов басқарған делегациясы құрамында Мәскеуде Кеңес өкіметі басшыларымен қазақ автономиясын құру жөніндегі келіссөзге қатысқан.
  • 1920 жылымаусым – қазан айларында Орынборда Қырғыз (Қазақ) ревкомның хатшысы болды. Осы жылы Ташкенттегі Қазақ халық ағарту ин-тына оқытушылыққа шақыртылды. Осында қызмет істей жүріп, 1923 жылықұрылған “Талап” мәдени қоғамына мүшелікке енді. К. педагог ретінде математикадан ана тіліндегі оқу құралдарын дайындау бағытында көп еңбек етті.
  • 1923 жылыТашкентте “Есептану жобасы” және “Есептану. Бөлшек сандар” атты еңбектері жарық көрді. Бұл еңбектері қырғыз тіліне аударылып, қырғыз бастауыш мектептерінде де негізгі оқу құралдары ретінде пайдаланылды. К. математиканы оқыту әдістемесі ғылымынан басқа салаларда да жемісті еңбек етті.
  • “Қазақ – қырғыз мектептері”, “Химиядағы өзгерістер” (“Сана”, ғ1, 1923), Киргизские школы (“Наука и просвещение”, ғ2, 1923) атты мақалалары бар. Кәрім 1923 – 24 жылы кооперациясында оқып, білімін жетілдіреді. 1924 – 29 жылыжоспарлау-ұйымдастыру саласында экономист болып істеген. 1929 жылы8 қаңтарында Гурьев (қазіргі Атырау) қаласында тұтқындалып, “Алаш ісі” бойынша 5 жылға бас бостандығынан айырылды.

Дереккөздер:[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том