Көтен Тәуіп Байғотанұлы

Байғотанұлы Көтен Тәуіп кесенесі, 1993 жыл

Жөндеуден өтіп жаңартылған Көтен Тәуіп кесенесі

Көтен баба Байғотанұлы (кей деректерде Қоңырбайұлы; Шын аты – Қойлыбай; XVIII ғасырда өмір сүрген) – аузы дуалы би, әулие, емші, көріпкел, бақсы, қобызшы, ұста. Әулиенің құдіретін білген Абылай хан «Жалаңаш әулие» деп есім берген. Әулие бабамыз Абылай хан мен Қабанбай батырдың ақылшысы болған. Шыққан тегі – Найман елі Матай руынан.

Өмірбаяны

Көтен Тәуіп Байғотанұлы туралы мәліметтер мұрағаттардан табылған жоқ. Бірақ, Жансүгіров поселкесінде тұратын шөбересі Садырбай Байжұмановтың айтуынша: «Алтынарық бойында шамамен 1835 жылы дүниеге келген әулие Көтен Тәуіп менің үшінші әкем дейді. Шыққан тегі Найман баласы, Матай. Ол туысымен жаны нармен кетуі мүмкін, сондықтан дұғасын оқып баланың атын бұрыс қою керек деп табады да азан шақырып баланы Көтен деп қойған екен. Сонымен Көтен бала өсе береді. Көтен Тәуіп әулие Сыр бойында дүниеге келген. Өзі үш ағайынды болған, бірінші ағасы Түгел, екінші ағасы Күшмән батыр, өзінің азан шақырған аты Қойлыбай.
Әулиелік жолды 13 жас мүшелінен бастаған. Алланың сүйікті құлы, және ұста шебері болған. Абылай ханның жау-ұрыстарынан жараланған әскерлерін емдеумен айналысқан.

---

Солардың жүрегіне күш қайрат ұялата білген. Әулиенің құдіретін білген Абылай хан атаға «Жалаңаш» әулие есімін қойған. Әулие бабамыз Абылай хан мен Қабанбай батырдың ақылшысы болған. Қобыз тартып, бақсылық ұстап, халық емшісі болған кісілерге ақылын айтып, ұғындырып ауыл адамдарын біріктіріп отырған. «Әулие» атасы 71 жасында дүниеден өтіпті».

Кесенесі

Ақсу ауданында орналасқан кесенесі сопақша келген, қабырғалары 21 қатар ақ силикат қышынан қаланған көлемі (25х12х8) үш қақпадан тұрады. Орталық қақпаның екі жағында 37 қатар ақ белгі темірден жасалған ай орналастырылған. Фасад қабырғаларының бетіне қуыстар, розеттер, темірден оюланып жасалған. Кесенеге алдындағы 5 сатымен көтеріліп кіреді.