Ладыжин

Ладыжин
	Қала
	Ладыжин
	укр. Ладижин
Ту	Логотипі
Әкімшілігі
Ел	Украина
Облыс	Винница облысы
Аудан	Гайсин ауданы
Тарихы мен географиясы
Координаттары	48°40′ с. е. 29°13′ ш. б. / 48.667° с. е. 29.217° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 48°40′ с. е. 29°13′ ш. б. / 48.667° с. е. 29.217° ш. б. (G) (O) (Я)
Қала статусы	1973
Жер аумағы	30,0 км²
Орталығының биiктігі	160,2 м
Климаты	қоңыржай континенттік
Уақыт белдеуі	UTC+2:00
Тұрғындары
Тұрғыны	22 459 адам (2022)
Тығыздығы	748 адам/км²
Ұлттық құрамы	украиндар, орыстар, беларустар, молдовандар
Сандық идентификаторлары
Телефон коды	+380 4343
Пошта индекстері	24320, 24321
	Ладыжин
	Ладыжин шекарасы
	Ортаққордағы санаты: Ладыжин

Ладыжин (укр. Ладижин) — Украинаның Винница облысындағы қала. Гайсин ауданының құрамында. 2020 жылға дейін облыстық бағыныстағы қала болды.^[1] Халық саны 22 778 (2015 ж.) адам.^[2]

Орналасуы

Оңтүстік Бугтың оң жағалауында, облыс орталығынан 106 км, Ладыжин темір жол стансасынан 6 км жерде орналасқан. Ауылды Солонка өзені ағып өтеді.^[3]

Ең жақын қалалар және оларға дейінгі қашықтық

Ладыжин өз елінде халық саны бойынша 130-шы орында (Украина), облыста 7-ші орында (Винница облысы). Әлемдегі барлық қалалар арасындағы орны: шамамен 16672 орын.

Ең жақын қалалар және оларға дейінгі қашықтық: Гайсин (18 км), Тульчин (27 км), Бершадь (41 км), Немиров (43 км), Ильинцы (46 км), Монастырище (53 км), Христиновка (55 км), Гайворон (60 км), Липовец (61 км), Кодыма (65 км), Умань (72 км), Гнивань (79 км), Винница (82 км), Каменка (82 км, Молдавия), Тетиев (82 км), Благовещенское (83 км), Ямполь (86 км), Балта (88 км), Погребище (88 км), Жашков (89 км).^[4]

Тарихы

Ладыжин қаласы — ең көне славян қоныстарының бірі. Орыс тарихында Ладыжин атақты орыс тарихшысы Николай Карамзиннің еңбектерінде айтылған. «Орыс мемлекетінің тарихында» Ладыжиннің 1240 жылы Батый әскерлерінің шабуылына тойтарыс бергені айтылады. Моңғол-татар шапқыншылығынан кейін 400 жылдан астам шежірелерде қала туралы бірде-бір рет айтылмаған. Алайда ғасырлар өтіп, қала бірте-бірте қайта жанданды. Ол туралы келесі тарихи деректер Ладыжин бекінісіне айналып, Братслав воеводалығының құрамына енген 17 ғасырға жатады.

Осы уақыттың бәрінде дерлік Ладыжин әскерилерге тиесілі болды және тек 1866 жылы ол азаматтық билікке берілді. Қала тарихындағы бұл кезең өнеркәсіптің қарқынды дамуымен сипатталады. Онда спирт зауыты, бес мата фабрикасы, үш тас және кафель зауыты, алты су диірмені салынып, темекі плантациясы пайда болды. XIX-XX ғасырлар тоғысында Ладыжин 7762 тұрғыны бар 1042 шаруашылықты құрайтын қалаға айналды. 1917 жылы желтоқсанда Ладыжинда болыстық революциялық комитет құрылды, ол сол кезде Гайсин округіне бағынды. 1923 жылдың аяғында болыс революциялық комитеті уездік атқару комитеті болып қайта құрылды, бірақ 7 жылдан кейін Ладыжин округі таратылып, қала жаңадан құрылған Тростянец округіне өтті.

Екінші дүниежүзілік соғыста Ладыжин қирап жойылып кете жаздады. 1944 жылы 13 наурызда 2-ші Украин майданының 40-армиясының күшімен фашистерден азат етілді. Үш жылдың ішінде өнеркәсіп орындары мен шаруашылық нысандары қалпына келтіріліп, колхоздар егістік жерлерді игерді. 1968 жылы қуаты 1,8 млн кВт Ладыжин ГРЭС құрылысы басталды. Мемлекеттік электр станциясының ашылуы 1972 жылы 18 қаңтарда болды. Электр станциясының құрылысымен қатар станцияның құрылымдарына қызмет көрсететін көптеген өнеркәсіптік кәсіпорындар салынды. 1973 жылы Ладыжин қала, 2000 жылы облыстық маңызы бар қала мәртебесін алды.^[5]

Көрнекті жерлері

Ұзақ тарихына қарамастан, Ладыжинда сәулет ескерткіштері де, монументалды сәулет өнері де жоқ. Дегенмен, неолит, триполь, скиф және ерте славян мәдениетінің археологиялық орны бар. Ладыжин қаласында 5 археологиялық нысан бар. Ладыжин қаласы мен оның төңірегінде табиғи-қорық қорының объектілері: «Коростовецкий» республикалық маңызы бар ландшафттық қорығы, «Зеленоклин табалдырығы» жергілікті маңызы бар ландшафттық қорығы, «Ладыжин тоғайы» дендрологиялық саябағы бар.^[6]