Лихтенштейн кінәздерінің тізімі

Лихтенштейн кінәзі Furste av Liechtenstein
Кінәздің жеке танымбелгісі
Лауазымды иеленуші II Ханс Адам
Басшылық етеді	Лихтенштейн кінәздігі
Басқару түрі	Жоғары мәртебелі Лихтенштейн кінәзі, Троппау және Йагерндорф герцогы, Ритберг графы, Лихтенштейн үйінің басшысы
Ресми резиденциясы	Кінәздік сарай
Тағайындалды	мұрагерлікпен
Өкілеттігінің мерзімі	өмірбақи
Лауазым пайда болды	1608 жылы
Лауазымдағы алғашқы қызметші	I Карл фон Лихтенштейн

Лихтенштейн кінәзі — 1608 жылы құрылған Лихтенштейн кінәздігі билеушілерінің титулы. Билеуші әулет Лихтенштейн кінәздік үйі XII ғасырдан бері белгілі. Қазіргі уақытта II Ханс-Адам билеуші кінәз болып табылады, бірақ 2004 жылдан бастап оның ұлы, тақ мұрагері Алоиз кінәздікті регент ретінде басқарады.

Билеушінің толық атауы: Жоғары мәртебелі Лихтенштейн кінәзі, Троппау және Йагерндорф герцогы, Ритберг графы, Лихтенштейн үйінің басшысы (нем. Fürst von und zu Liechtenstein, Herzog von Troppau und Jägerndorf, Graf zu Rietberg, Regierer des Hauses von und zu Liechtenstein).

Тарихы

Ғасырлар бойы Лихтенштейн әулеті негізінен Моравияда, Төменгі Аустрияда, Силезияда және Штирияда орасан зор жерлерді иемденді, дегенмен бұл аумақтар барлық жағдайда басқа жоғары феодалдардың, әсіресе Лихтенштейн кінәздері жақын кеңесшілер болған Габсбургтердің әртүрлі желілері феодалдардың иелігінде болды.

Әулеттің өз аумағы болмағандықтан, оның Қасиетті Рим империясының Рейхстагында орын алуға құқығы болмады. 1699 және 1712 жылдары Валдбург-Тсайл-Хогенем графтарынан Шелленберг пен Вадутс графтығының шағын жерін сатып алып, Лихтенштейндер тікелей Қасиетті Рим империясының құрамындағы жерлерді иеленді, бұл оларға императорлық Сеймге кіруге мүмкіндік берді. Нәтижесінде, 1719 жылы 23 қаңтарда император VI Карл Вадус пен Шелленбергті бұдан былай біріктіріп, «өзінің шынайы қызметшісі Антон Флориан фон Лихтенштейннің» сіңірген еңбегі үшін «Лихтенштейн» деген атпен фюрстентум (кінәздік) мәртебесіне көтеру туралы шешім қабылдады.

Отбасы Орталық және Шығыс Еуропаның әртүрлі бөліктеріндегі үлкен аумақтарға ие болды, Лихтенштейн империялық меншік мәртебесіне ие болып, Аустрияның бай дәулетті сарай ақсүйектерінің отбасылары императорлық астана Венада немесе басқа жердегі жылжымайтын мүлік, сондай-ақ 300 жылдан астам Монакодағы тұрақты тұрғылықты орнында тұруын жалғастырған империялық кінәздерінің әулетіне айналды. Кінәздік отбасы өздерінің Алпілік иелігіне тек 1938 жылы, Қасиетті Рим империясы мен Аустрия-Мажарстан империясы жойылғаннан кейін көшті.

Өкілдігі

Лихтенштейн кінәзі сотты тағайындау, министрлерді немесе үкіметті жұмыстан босату, вето құқығын және референдумдарды тағайындауды қамтитын кең өкілеттіктерге ие. 2003 жылы билікті басқарып отырған кінәз II Ханс-Адам конституциялық референдумға Конституцияның кейбір бөліктерін қайта қарау, бір жағынан монархтың өкілеттіктерін кеңейту, оған заңнамаға вето қою құқығын беру, екінші жағынан, азаматтарға кінәздік вето қолданбай дауыс беру арқылы кез келген уақытта монархияны жою мүмкіндігін беру туралы конституциялық референдумға ұсыныстар енгізді. Сонымен бірге кінәздік құрайтын кіріске енгізулерді бөліп шығу құқығы танылды.

II Ханс-Адам кінәз референдумда ұсыныстар қабылданбаған жағдайда отбасымен бірге Аeстрияға көшетінін ескертті. Лихтенштейннің бұрынғы премьер-министрі Марио Фриктің қарсылығына қарамастан, референдумда сайлаушылардың көпшілігі кінәздің ұсыныстарын қолдады. Қарсыластар Ханс-Адамды өз мақсатына жету үшін эмоционалды бопсалады деп айыптады, ал Еуропа Кеңесінің конституциялық сарапшылары бұл оқиғаны кертартпа қадам ретінде анықтады. 2012 жылғы референдумда сайлаушылардың 76%-ы жаңа вето құқығын жою туралы ұсынысты қабылдамады. 2004 жылы 15 тамызда кінәз өзінің тәуелсіз билігінің көп бөлігін ұлы әрі мұрагері, мұрагер ханзада Алоиске ресми түрде беріп, билікті жаңа ұрпаққа берді. Ресми түрде II Ханс-Адам мемлекет басшысы болып қала береді.

Лихтенштейн кінәздері

№	Суреті	Аты	Өмір сүрген жылдары	Билікке келуі	Биліктен кетуі
1		I Карл	1569—1627	1608	15 ақпан 1627
2		Карл Еусебиус	1611—1684	15 ақпан 1627	5 ақпан 1684
3		I Ханс Адам	1657—1712	5 ақпан 1684	16 маусым 1712
4		I Иосиф Уензел	1696—1772	17 маусым 1712	12 наурыз 1718
5		Антон Флориан	1656—1721	12 наурыз 1718	11 қазан 1721
6		Иосиф Иоганн Адам	1690—1732	11 қазан 1721	17 желтоқсан 1732
7		Иоганн Непомук Карл	1724—1748	17 желтоқсан 1732	22 желтоқсан 1748
4		I Иосиф Уензел	1696—1772	22 желтоқсан 1748	10 ақпан 1772
8		I Франс Иосиф	1726—1781	10 ақпан 1772	18 тамыз 1781
9		I Алоис	1759—1805	18 тамыз 1781	24 наурыз 1805
10		I Иоганн	1760—1836	24 наурыз 1805	20 сәуір 1836
11		II Алоис	1796—1858	20 сәуір 1836	12 қараша 1858
12		II Иоганн	1840—1929	12 қараша 1858	11 ақпан 1929
13		I Франс	1853—1938	11 ақпан 1929	25 шілде 1938
14		II Франс Иосиф	1906—1989	25 шілде 1938	13 қараша 1989
15		II Ханс Адам	1945 туғ.	13 қараша 1989

Лихтенштейн кінәздерінің тарихи байрақтары

• 
  1912 жылдан 1957 жылға дейінгі кінәздік байрақ
• 
  1957 жылдан 1982 жылға дейінгі кінәздік байрақ
• 
  1982 жылдан бері кінәздік байрақ

Сілтеме

• Лихтенштейн кінәздік үйінің сайты (ағыл.) (нем.)