Лори бекінісі
| Лори бекінісі | |
| арм. Լոռի Բերդ | |
 | |
| Жалпы мәлімет | |
|---|---|
| Қолданылуы |
Бекініс |
| Мемлекет | |
| Құрылысы басталды |
ХХ ғасыр |
| Техникалық сипаттамасы | |
| Құрылыс материалы | |
| Дизайны мен құрылымы | |
| Сәулетшісі |
Давид I Безземельный |
Лори бекінісі (арм. Լոռի Բերդ, Lori-Berd) — Дзорагет өзенінің сол жағалауындағы ортағасырлық армян бекінісі, жерсіз патша Давид I негізін қалаған. 1065-1113 жылдар аралығында Лори Ташир-Дзорагет) патшалығының орталығы болды. Қазір Арменияның Лори аймағында, Степанаван қаласынан шығысқа қарай 4 км жерде.
Бекіністің тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Бекініс 10 ғасырда қаланған және Урут (Мишана) және Дзорагет өзендерінің терең шатқалдарымен қоршалған аумақта орналасқан. Бекініс цитаделі 9 гектар аумақты алып жатыр және ұзындығы шамамен 200 метр болатын күшті қорғаныс қабырғасымен қорғалған. Қабырғаның бойында су толтырылған шұңқыр болды.
Бекіністің солтүстік-шығыс бөлігінде цитадель қақпалары орнатылды. Бекіністің кейбір құрылыстарының ғана қирандылары сақталған. Цитадельді қоршап тұрған қала шамамен 25 га аумақты алып жатыр, сонымен қатар қабырғалармен қоршалған, оның ішінде тек іргетастардың қалдықтары ғана сақталған.
Бұл қала сыртқы әлеммен шатқалдардың үстіне лақтырылған екі көпір арқылы байланысқан. Олардың бірінен іргетастың бір бөлігі ғана қалды, ал екіншісі толығымен сақталғаны қалпына келтірілді. Бұл екі негізгі қисықты тегіс байланыстыратын, үстіңгі жағында шағын доғамен жұмсартылған, ланцет доғасы бар жеңіл тасты бір аралықты құрылым.
Лори-Бердтің тағдыры да, Арменияның көптеген ортағасырлық қалаларының тағдыры да аянышты. Татар-моңғол ордалары 1238 жылы Лори-Бердті қоршауға алып, басып алып, оны аяусыз қиратты. Содан кейін бірнеше ғасырлар бойы бекініс бірнеше рет шетелдіктердің олжасына айналды.[1] Қала тұрғындары оны бірте-бірте тастап кетті, ал 18 ғасырдың аяғында 20 ғасырда ежелгі қаланың батысына көшірілген ерте күшті бекініс орнында тек шағын ауыл қалды.
1602 жылы Лори меликтері Назар мен Дай парсы шахы Аббастан Лори аймағына ежелгі құқықтарын растайтын фирман алды. Олардан Лорис-Меликовтардың асыл армян әулеті шығады.
Археология[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қала аумағындағы қазба жұмыстары кезінде табылған тұрмыстық заттар мен құралдар ортағасырлық Лори-Бердтің тарихы мен мәдениеті туралы түсінік береді.[2]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ The Mongol World Empire, 1206-1370 — Variorum Reprints, 1977. — ISBN 978-0-86078-002-1.
- ↑ Крепость Лори Берд. Басты дереккөзінен мұрағатталған 23 шілде 2012.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 3 қаңтар 2013.