Мальцов, Сергей Иванович

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Сергей Иванович Мальцов (Мальцев; 1810 жылы туылып — 1893 жылдың желтоқсанында қайтыс болған) —Мальцовтер отбасынан шыққан орыс өндірісшісі. Генерал-майор, орыстың сауда саттығы мен өндірісі қоғамының белсенді мүшесі.

Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сергей Иванович Мальцов 1810 жылы орлов помещигі, үлкен жер иеленуші және зауыттардың басшысы Иван Акимович Мальцов және Капитолина Михайловна Вышеславцева отбасында дүниеге келген. Мальцовтерде тағы бір бала Василий (1807—1832) және қыздары Мария, П.Н.Игнатьевтің әйелі (1808—1897) болды.

С. И. Мальцовтың кішкентай кезіндегі тарихи деректері аз сақталған. Бастапқы білімді үйінде алған, кейін мектепке түсіп, гуманитарлық ғылымдармен қатар механика, химия, физика және шет тілдерін оқыды. Ол француз, ағылшын, неміс тілдерін жақсы білген.

Ақсүйек ретінде, Сергей Иванович белгілі жасқа келгенде, дәстүр бойынша әскерге баруы керек еді. Ол гвардияға түсіп, әскерге баратын жерін Кавалергард полкі деп таңдап, 1830 жылдың 1 шілдесінде — корнетаға өңделді, 1832 жылдың 12 сәуірінде — поручикке ауысты. 1833 жылы денсаулық жағдайына байланысты С.И. Мальцов әскери қызметтен алшақтатылды. Бірақ ол бір жарым жыл ғана жалғасты.

Сол үзіліс кезінде С. И. Мальцов шет елде болып үлгерді, ол жерде қазіргі заманғы механика өндірісінің жағдайымен танысты. 1834 жылдығ 15 маусымында С. И. Мальцов екінші рет әскери қызметке түседі. Бұл жолы Ольденбургскогтағы Петр Георгиевич ханзадасының адъютанты лауазымына ие болды. Сергей Ивановичтің әскери мансабы жақсы құрастырылды, кейін ол басшылыққа тағайындалды.

1836 жылдың мамырында Мальцов штабс-ротмистрге тағайындалды, 1840 жылдың желтоқсанында — ротмистрге және 1847 жылдың сәуірінде —полковникке тағайындалды. Мальцов С. И. құқықтанушылық Императорлық училищесін ашуда үлкен рөл атқарып, белсенді еңбек етті. Ольденбург ханзадасының бұйрғымен С.И.Мальцовке училищенің жарғысын құрастырып, алғашқы ұйымдастыру жұмыстары тапсырылды. Кейбір кездері ол училищенің директоры қызметін де атқарды.

1849 жылы Мальцов Сергей Иванович өзінің әскери қызметін біржолата тастап, жұмыстан кетеді. Қызметтен кеткен соң Мальцов өзін отбасылық өндірістік мекемелерді дамытуға арнайды.

Тұтынушы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1853 жылы өзінің әкесі Иван Акимович қайтыс болғаннан соң Сергей Иванович Мальцов үлкен жер иеленушіге айналады, Еуропалық Ресейдің орталық бөлігіндегі үлкен өндірістік аймақтың бастығы болады.1854 жылы Мальцов көпестік сословиеге, бірінші гильдияға кіреді.

Мальцовқа мұра ретінде хрустальдық зауыт, бірнеше әйнектік және әйнекқанттық, орташа мықты темір жасаушы зауыттар иесіне айналды. Ол тұтынушы ретінде қызмет еткен кездері көптеген жаңа фабрикалар мен зауыттар ашып, жаңа өндіріс ұйымдарын ұйымдастырды. Олардың шығаратын тауарлары ресей нарығында ғана емес, шетелдерде де сұранысқа ие болды. өзінің иеліктерін қамтамасыз ету мен дамыту үшін Мальцов 1875 жылы Мальцовтық өндіріс-сауда саттығы туралы жарғы жасады.

Өмірінің соңғы жылдары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сергей Иванович Мальцов 1884 жылы өзінің істерінен біржолата кетті. Ол өзінің Қырымдағы Симеиз иелігіне көшіп кетті. (Қазір бұл жердің орталығында Мальцовқа арналған бақ орналасқан), ол жерде гүл өсірумен айналысты, Либих хаттарының екінші басылымын шығарды. Өзінің 40-шы жылдары жазған халықты дағдарыс-аштық кезінде тамақпен қамтамасыз ету жобаларын іске асырды. Ал 1891 жылғы аштық кезінде осы мәселе бойынша бірнеше мақалалар жазып шығарды.

1893 жылдың 21 желтоқсанында Санкт-Петербургке сапар шеккен кездері, Сергей Иванович Мальцов соққыдан қайтыс болды. Оның денесі Дятьково ауылына апарылып, сол жерде жерленді.

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

• С. И. Мальцов и мальцовские заводы / Описание фабрик и заводов. Приложение к журналу «Технолог» 1903 г. — Одесса: Тип. А.Ф.Соколовского, 1903. — 24 с.

• А. Н. Нарбут. Родословные росписи. Князья Урусовы. вып. 2. Москва. 1994 г.

• Формулярный список о службе Бывшего Тульского Вице-Губернатора в звании Камергера, Действительного Статского Советника кн. Л. Д. Урусова за 1879 г. ГАТО, ф. 39, оп.2, д 2373.