Манас (қала)
| Облыстық мағынадағы қала | |||||
| Манас | |||||
| қыр. Манас | |||||
.JPG) | |||||
| |||||
| Әкімшілігі | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ел | |||||
| Облыс | |||||
| Мэр |
Эрнист Ормоков | ||||
| Тарихы мен географиясы | |||||
| Координаттары |
40°56′00″ с. е. 73°00′00″ ш. б. / 40.93333° с. е. 73.00000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 40°56′00″ с. е. 73°00′00″ ш. б. / 40.93333° с. е. 73.00000° ш. б. (G) (O) (Я) | ||||
| Құрылған уақыты |
1870 | ||||
| Бұрынғы атаулары |
Жалялабат (1936 жылға дейін) | ||||
| Облыстық мағынадағы қала статусы |
1877 | ||||
| Жер аумағы |
24,6 км² | ||||
| Биіктігі |
763 м | ||||
| Климаты |
континенталды | ||||
| Уақыт белдеуі | |||||
| Тұрғындары | |||||
| Тұрғыны |
170 450 адам (2024) | ||||
| Ұлттық құрамы | |||||
| Ресми тілі | |||||
| Сандық идентификаторлары | |||||
| Телефон коды |
+996 3722 | ||||
| Пошта индексі |
715600 | ||||
| Автомобиль коды |
D, 04 | ||||
|
jalalabad.kg | |||||
Манас шекарасы
| |||||
 Ортаққордағы санаты: Манас | |||||
Манас (қыр. Манас, 2025 жылға дейін — Жалалабат) — Қырғыз Республикасындағы қала, Жалалабат облысының әкімшілік орталығы. Ферғана аңғарында, Бішкек–Ош тас жолының бойында орналасқан.
Географиялық сипаттама
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Манас — Қырғыз Республикасының үшінші ірі қаласы, елдің оңтүстігінде Тянь-Шань тауларының етегінде теңіз деңгейінен 763 метр биіктікте орналасқан. Сонымен қатар ірі шипажай. Жергілікті термалды бұлақтар біздің дәуірімізге дейінгі 2 ғасырда белгілі болған және емдік қасиеттерімен танымал. Аңыз бойынша, бұл аймақта Киелі кітаптағы Әйүп пайғамбар барған қасиетті Чашма-Аюб бұлағы орналасқан.
1916 жылы салынған темір жол Магнасты Әндіжанмен байланыстырып, қалада өндірістің дамуына жағдай жасады. Қала арқылы Көгарт өзені ағады.
Климаты
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Құрлықтық, құрғақ. Жазғы температура Цельсий бойынша 40 градусқа дейін жетеді. Күз жылы және шуақты, анда-санда жаңбыр жауады. Қысы жұмсақ, қаңтардың орташа температурасы -3-5 градус цельсий. Жылдық жауын-шашын мөлшері шамамен 460 миллиметр.
Экономикасы және инфрақұрылымы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Манас экономикасы және әлеуметтік инфрақұрылымы жақсы дамыған өнеркәсіптік қала. Қазіргі уақытта қалада 50-ге жуық кәсіпорын, Қырғыз-Канада мұнай өңдеу зауыты, травертин, әктас және ұлутас тау-кен өндірісі де жұмыс істейді. Тас өңдеу зауыты, коммерциялық құрал-жабдықтар шығаратын зауыт, мақта талшығы, темекі ашыту, ұн тарту зауыттары айтарлықтай тиімді болып саналады. Басқа салаларға алкогольдік сусындарды өндіру, ағаш өңдеу және жиһаз өндірісі кіреді. Қалада бірнеше банк мекемелері және көптеген көтерме және бөлшек сауда нүктелері бар.
Қалада университеттер, музыка және өнер мектептері, мұражай, театр, филармония, кітапханалар бар.
Көрнекі орындары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Қаладан бес шақырым жерде, Аюб-Тау шоқыларының баурайында үлкен Жалал-Абад курорттық кешені орналасқан. Арстанбап демалыс аймағында демалушылар биіктігі 35 және 80 метр сарқырамаларды тамашалай алады. Арша ормандарымен қоршалған көркем Құтманкөл көлі, ал Бабаш-Ата жотасының жанында 1900 метр биіктікте Қарасу көлі жатыр.
Тянь-Шань тауларының Шатқал жотасының сілемдерінде жаңғақ-жеміс ормандарын сақтау үшін 1959 жылы құрылған Сары-Шелек биосфералық резерваты орналасқан. Қорықтың кейбір бөлімдері геоботаникалық мұражайлар болып табылады. Манаста 199 шаршы метрді құрайтын аймақтағы ең көне тарихи мұражайдың үйі, сонымен қатар үш мәдени және демалыс саябағы бар.[1]
Сыртқы сілтемелер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- На сайте Ассоциации городов Киргизии Мұрағатталған 13 желтоқсанның 2014 жылы.
- Сайт города Жалал-Абад Мұрағатталған 13 желтоқсанның 2014 жылы.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Қырғызстан. Жалал-Абад облысы. Тексерілді, 23 қазан 2025.
