Маралқурай

Маралқурай
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Дара жарнақтылар Сабы: Liliales Тұқымдасы: Melanthiaceae Кіші тұқымдасы: Melanthieae Тегі: Veratrum Түрі: V. lobelianum
Екі-есімді атауы
Veratrum lobelianum Bernh., 1807

Маралқурай (лат. Veratrum lobelianum) – Melanthiaceae тұқымдасының тамырдәрі туысына жататын биіктігі 1,5 метрден асатын, көп жылдық, шөп тектес өсімдік.

Сипаты

• Тамыр сабағы жуан әрі жұмыр, қара қоңыр және көптеген ақ түсті қосалқы тамырлары бар. Тамыр сабағынан жыл сайын қурап түсіп қалатын тамыр жапырақтарының орнын көуге болады.
• Сабақтары жуан, іші қуыс, тік өседі, бұтақтары жоқ.
• Жапырақтары кезектесіп орналасқан, ірі, эллипс тәрізді, шеттері бүтін, сабақты қоршай өседі.
• Гүлдері ірі, ақ немесе жасыл түсті, өсімдіктің жоғарғы жағында сыпырғы тәрізденіп шоғырланып тұрады.
• Жемісі үш жерінен ашылады, ішінде тұқымы көп, қауашақ.
• Шілде-тамыз айларында гүлдейді. Батпақты жерлерде, өзендердің жағаларында, ылғалды шабындықтарда, таулы беткейлерде өседі.

Емдік қасиеті

Дәрі жасау үшін өсімдіктің тамыр сабағын және тамырын күзде немесе ерте көктемде жинап алады. Құрамында қант, қоймалжың, бояулық заттар, вератрамин дейтін гликозид, протовератрин алкалоиді бар.

• Халық медицинасында подагра мен ревматизмге байланысты буынның сырқырауын қойдыру үшін майдәрі жасап ауырған жерлерге жағады.
• Өсімідк тамырының тұнбасын шашта қайызғақ пайда болғанда және шаштың өсуін күшейту үшін басты жууға пайдаланады

Сақтық шарасы

Маралқурай - улы өсімдік. Оның тамырын жинау барысында сақталатын шаралар:

• ауыз бен мұрынды дымқыл орамалмен, дәкемен байлау қажет;
• тамырды жинап болғанша тамақ немесе су ішуге болмайды;
• жұмыс біткен соң қолды жақсылап сабындап жуу керек.

Маралқурайды дәрігердің бақылауынсыз пайдалану - адамның улануына әкеліп соғады. Улану белгілері:

• сілекей ағады;
• түшкіреді;
• аузының іші ашып, тамағын, жұтқыншағын бір нәрсе тырнаған сияқты болады;
• құсады;
• іші өтеді;
• көзінің көруі нашарлап, дем алысы, жүрегінің соғысы сирейді, басы ауырады;
• денедегі бұлшық еттер тырысып, адамның талықсып кетуі мүмкін.

Уланудың алғашқы белгілері пайда болысымен-ақ дәрігерге хабарлау керек.

Тағы қараңыз

Дәрілік өсімдіктер