Маркшейдерлік-геодезиялық аспаптарды зерттеу

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Маркшейдерлік-геодезиялық аспаптарды зерттеу - аспаптардың сандық параметрлерін зерттеу және олардың әр түрлі факторлар ықпалымен өзгеру заңдылықтарын анықтау үшін жүргізілетін эксперименттік операциялардың жиынтығы.

Маркшейдерлік-геодезиялық торап[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Маркшейдерлік-геодезиялық торап — тау-кен кәсіпорнының қызметін қамтамасыз ету үшін жүргізілетін барлық маркшейдерлік, геологиялық, геодезиялық және топографиялық жұмыстардың геометриялық негізі болатын маркшейдерлік-геодезиялық пункттердің жиынтығы. Маркшейдерлік-геодезиялық қолданымдағы нұсқаулардың талаптарына сәйкес триангуляция, трилатерация, полигонометрия, нивелирлеу және аналитикалық фотограмметрия әдістерімен дамиды. Торапты ерекше құруды немесе өзгеше жоғары дәлдікті инженерлік және бірсыпыра маркшейдерлік жұмыстарды қамтамасыз ету үшін әрбір жеке жағдайда жасалатын бағдарлама бойынша арнайы мақсаттағы тораптар құрылады.

Маркшейдерлік пункттің центрі (орталығы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Маркшейдерлік пункттің центрі (орталығы) - маркшейдерлік пункттің координаталарын сақтаушы құрылғы. Тау-кен қазбасының төбесінде немесе табанында бетондалған металл желі немесе шахта бекітпесінде шегеленген металл тілік. Олардың маркшейдерлік түсіріс кезінде маркшейдерлік аспапты үстінде немесе астында центрлеу үшін тиісті элементтері болады. Тұрақты маркшейдерлік пункттің центрінің құрылымдары олардың тау-кен қазбасында орналасу орнына байланысты болады. Тау-кен қазбаларының табанында орнатылған маркшейдерлік пункттің центрінде ұзындығы 40— 60 см түзу металл желісі болады. Олар жоғарғы шетінде терендетілуі немесе айқыш тәріздес кертпелі болады, ұзындығы 5—7 см басы қалдырылып бетондалады да, қакпақпен жабылады немесе таспен толтырылады. Тау-кен қазбаларының төбесінде орнатылатын маркшейдерлік пункттің центрі және уақытша пункттердің центрі "Г" әрпі сияқгы металл желі болады, оның қысқа шеттерінде тіктеуішті ілетін тесігі бар.

Маркшейдерлік саңылау өлшегіш[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Маркшейдерлік саңылау өлшегішқазба бекітпесі мен жер асты көліктері арасындағы саңылауды өлшеп және жазып отыратын аспап. Олар механикалық, фотоэлектрлік және суретке түсіргіш болып ажыратылды.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6