Материктік қайраң
Материктік қайраң, шельф — теңіздер мен мұхиттардың жағаларын жиектеп жататын, су астындағы саяз жазың. Ені — бірнеше километрден 1300 км-ге жетеді, ауданы — Дүние жүзілік мұхит түбінің жалпы ауданының 8 %-індей. Бұл 130—140 м (орташа есеппен) тереңдікте материктік беткейге айналады. [1] Материктік қайраң — ені құбылмалы (1—2 км-ден 1200—1500 км-ге дейін) материктердің су басқан жиектерінің жоғарғы таяз бөлігі (терендігі орта есеппен 200 м-ге, кейде 400 м-ге дейін). Материктік қайраңның ең енді болігі Еуразияның Солтүстік жағалауымен шектелген, мұнда оның сыртқы шекарасы Солтүстік Мұзды мұхитқа жүздеген км-ге суғына еніп жатыр. Ол Атлантиканың Еуропа мен Америка жағалаулары мен Патагонияда өте енді болып келеді. Материктік қайраңның ең енсіз бөлігі Тынық Мұхитта Солтүстік және Оңтүстік Американың батыс жағалауы бойын тұтастай алып жатыр. М.қ. шегінде мұнай, газ өңдіріледі және бұдан баска да біркатар пайдалы қазбалар өндіру мүмкіндіктері зерттелуде. [2]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Русско-казахский толковый географический словарь. Под общей редакцией академика АН КазССР, проф. С. К. Кенесбаева и кандидата филол. наук А. А. Абдрахманова. Алма-Ата, Изд-во «Наука», 1966, стр. 204. (Академия наук Казахской ССР. Институт языкознания. Сектор физической географии). Составители: Ж. Аубакиров, С. Абдрахманов, К. Базарбаев.
- ↑ Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шарушылығы. – Алматы, «Мектеп» баспасы, 2002 жыл.
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл мақалада еш сурет жоқ.
Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |