Махмет Ибатоллаұлы Құлмағамбетов

Махмет Ибатоллаұлы Құлмағамбетов (20 шілде 1930 жыл, Қостанай облысы, Меңдіқара ауданы) – кеңестік тоталитарлық жүйеге қарсы шыққан диссидент, журналист. 1954 жылы Қазақ мемлекеттік университетінің философия факультетін бітірген. 1954–1957 жылдары Чарджоу қаласында (Түрікменстан) педагогика институтында, 1957–1958 жылдары Фрунзе (Бішкек, Қырғызстан) қаласында институтта оқытушы, 1958–1959 жылдары Қазақ КСР Ғылым академиясының философия институтының ғылыми қызметкері болды. Оқытушылық қызметі кезінде марксизмге партиялық тұрғыдан берілетін түсіндірулермен келіспейтіндігін танытып, коммунистік партияны ашық сынады. Сонысы үшін арнайы органдар тарапынан бақылауға алынып, педагогика-ғылыми жұмысты тастауға мәжбүр болды. 1962 жылы қараша айында антикеңестік насихатпен шұғылданды деген айыппен тұтқындалды. Мордовиядағы саяси тұтқындар лагерінде жеті жыл отырған ол, 1969 жылы Коми АКСР-на жер аударылды. Айдаудан босанған соң, 1974–1975 жылдары БАМ-да (Чульман с.), 1975–1977 жылдары Коми АКСР-нда, 1977–1979 жылдары Харьков қаласында (Украина) еңбек етті. 1979 жылы желтоқсанда Израильге шақырылуына орай (әйелі еврей қызы) шет елге кетіп, 1980 жылы қыркүйектен 1995 жылы маусымға дейін Батыс Германиядағы “Азаттық” (ГФР, Мюнхен қаласы) радиостанциясының орыс және қазақ редакцияларының тілшісі болды. Махмет Ибатоллаұлы Құлмағамбетов шет ел радиосынан жүргізілген хабарларында кеңес өкіметінің отаршылдық сипатын жүйелі түрде әшкерелеп тұрды, сонысы үшін тарихи отанында идеололиялық дұшпан санатына жатқызылды. 20-ғасырдың 90-жылдарындағы демократиялық өзгерістер кезінде ақталып, ол туралы объективті мақалалар жарық көре бастады. Диссидент ретінде есімі тарих оқулықтарында аталып жүр. 1995 жылдың шілде айынан зейнеткерлік демалыста. Мюнхенде тұрады.

Сілтемелер

• Журналистика
• Диссидент
• Редакция
• Газет