Мағрифат

Мағрифат (араб.: مَعْرِفَة‎ — ағарту) – сопылық сатының бірі. Сопы рухани халдерді басынан өткеру кезінде рухани және құдайлық ақиқаттарды танып, ішкі тәжірибе (экзотер. тәжірибе) арқылы Мағрифатта болады. Осы халде Алла туралы ілімді толықтырады, мұндай білімге қолы жеткен сопыларды ариф дейді. Мағрифат өкілдері жайында ғалым Қушайри былай дейді: “Салиқ (жолшы) алдымен Хақты, оның сипаттарын таниды, кейіннен құлшылық пен риязат жасау, нәпсілік қажеттіліктен арылу, өзін-өзі тәрбиелеу арқылы Хаққа жақын (муқарриб) болады. Сонда ғана Алла өзін “тануға” мүмкіндік береді, осы танымға ие болғандарды ахл-ил-мағрифат (мағрифат өкілдері) атайды”. Әбу Бәкір “Мағрифат жолындағы салиқ оған жету үшін ұзақ мерзім қажеттігін “құлдық мақамда” түсініп, абсолютті ақиқатқа көз жеткізеді” дейді. “Кемел адам” қалпына жетіп, жаратқан хақпен дидарласып, әлемдік ақыл-оймен бірігу үшін төрт сатыдан өту қажет, олар:

• Шариат
• Тариқат
• Хақиқат
• Мағрифат

Мағрифат сатысындағы сопы о дүниелік рухтармен еркін дидарласып, дүние сыры да, жаратушысы да адамның өз “менінде” жатқандығын таниды. Бұл жайында Қожа Ахмет Иасауи “өзіңді танығаның хақты танығаның” дейді.

Дереккөздер

• Қазақ энциклопедиясы